عقربه هاي ساعت ازپي هم مي گذرند و پروژه تعويض پوشش خطوط لوله نيز،همزمان با گذرآنها پيش مي رود؛ کاظمي نيزازاين که کارخوب و ايمن پيش مي رود، خوشحال است وخوشحال ترآن که دراثناي اجراي طرح، فرصتي پيش آمده تا باخانواده خود که مقيم شاهرود است، ديداري تازه کند وآنها نيزخوشحال شوند.
رئيس واحد مهندسي خوردگي لوله شرکت خطوط لوله ومخابرات نفت منطقه شمال شرق مي گويد:زندگي افراد عملياتي،معمولا دربيابان ها و دور ازخانواده مي گذرد،اما از اين که اجراي چنين طرح هايي به صيانت ازسرمايه هاي ملي کشورمنجر مي شود،احساس خوبي دارم، ضمن اين که خانواده نيز،اين موضوع را به خوبي درک کرده وبا آن کنارآمده است.
وفای به عهد
بيل هاي مکانيکي همچنان مشغول حفاري کانال وبازکردن فضاي مناسب براي تعويض پوشش لوله هستند. روح الله طهماسبي،راننده يکي ازهمين بيل هاي مکانيکي است و به نوعي پيمانکارطرح محسوب مي شود.او که سال هاست دراجراي طرح هاي مختلف با شرکت خطوط لوله ومخابرات نفت اين منطقه همکاري مي کند،مي گويد: کاردرچنين شرايطي واقعا سخت است،به خصوص اگر جنس سنگ «سخت» باشد و«ساروجي». وي مي افزايد:گرما دربرخي مواقع آن هم درون اتاقک بيل مکانيکي که فضاي زيادي ندارد،خيلي آزار دهنده مي شود، اما عهد است و بايد به آن وفا کرد تا کار در زمان تعيين شده به کارفرما تحويل شود.
طهماسبي با بيان اين که براي مقابله باگرما راه چاره اين است که کار از ساعات ابتدايي روز شروع شود، ادامه مي دهد:همراه با گرماي محيط، باد منطقه وخاکي که به هوا برمي خيزد نيزسبب مي شود کار در نخستين ساعات صبحگاهي آغازشود؛اين گونه هم راننده اي که پشت بيل مکانيکي مي نشيند، کمتر اذيت مي شود وهم بيل مکانيکي آسيب کمتري مي ببيند؛ به اين ترتيب کارنيز بهتر وسريع تر پيش مي رود. طهماسبي نقشه برداري خوانده است،اما مدرک کارشناسي او را دلبسته پشت ميزنشيني نکرده است و رزق خود رادربيابان هاي داغ وتفتيده شمال شرق مي جويد. وزش بادالبته با سرعتي کمترهمچنان ادامه دارد تاجايي که وقتي «باکت » بيل مکانيکي به داخل کانال مي رود، پرازخاک بيرون مي آيد، بخشي از خاک درفضا پخش و ديد تاچند مترآن ورترهم مختل مي شود؛ به همين دليل براي اين که صدا به صدا برسد وگرد وخاک فضاي گفت و گو را مختل نکند، پيکاب همان اتاق مصاحبه باقي مي ماند.
حراست همیشه حاضر
يکي ديگرازافراد حاضر درسايت عملياتي تعويض پوشش خط،عليرضا سلماني،کارمند حراست است که حرف هايي درحوزه کارخود دارد؛حرف هايي که شايد ديگران بارها زده اند،اما هنوزعملي نشده و او همچنان اميدوار است شايد روزي عملي شود تا مسئوليت او و همکارانش که صيانت ازخطوط انتقال است،با حمايت مراجع قانون گذاروقضايي،به نحو بهتر انجام شود.
وي27 سال پيش وارد صنعت نفت شده وهم اکنون مسئوليت پايش، کنترل و آزاد سازي مسيرحريم خطوط انتقال فرآورده هاي نفتي خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال شرق را به عهده دارد.
آسانی کار با ابزارهای قانونی
سلماني با بيان اين که کاردر حوزه حراست همانند ديگر بخش ها سختي هاي خود را دارد،ادامه مي دهد: خطوط لوله انتقال نفت خام و فرآورده هاي نفتي،سرمايه هاي راهبردي وملي هستند که حراست ازآنها اهميت بسزايي دارد وعمده آنها باعبورازکوهستان هاي سخت گذر،سوخت مورد نياز مبادي مصرف را تامين مي کنند.
وي مي گويد: در حوزه عملياتي شمال شرق کشور، نزديک به يک هزار کيلومترخط لوله وجود دارد که انرژي 5 استان کشور ازجمله خراسان رضوي را که پذيراي ميليون ها زائر است، تامين مي کند و اين يعني يک مسئوليت بزرگ براي من و همکارانم.
سلماني با تجربه و به قولي آب ديده است و ازسختي کار گلايه ندارد، اما انتظار دارد قانون وابزارهاي قانوني توجه بيشتري به اوهمکارانش داشته باشد تا حفظ و حراست از خطوط لوله بهتر انجام شود.
وي ادامه مي دهد: در حوزه آزاد سازي مسيرخطوط انتقال و رفع معارض حريم،حراست به حمايت هاي بيشتر مراجع قانون گذارنياز دارد تا بتواند به پشتوانه آن محکم تر با متجاوزان در اين زمينه برخورد کند؛ اين مهم بخش عمده اي از سختي کار را کاهش خواهد داد.
سلماني مي گويد: گاه به دليل نبود آگاهي ازدريافت مجوزهاي لازم، ساخت و سازهايي درمسيرخطوط انتقال انجام مي شود که آسيب هاي جدي را متوجه خطوط لوله مي سازد.
پيشگيري از انفجارهاي ناشي ازتجاوزبه حريم همچنين جلوگيري از آلودگي هاي زيست محيطي از مواردي است که سلماني از آنها به عنوان سختي کارياد مي کند.
خط بان؛ بازوی حراست است
سلماني ازخط بان ها و اين که آنها بازوي حراست در کنترل و پايش بهتر خطوط لوله هستند، نيز گفت واين را هم گفت که آنها نيزمشکلاتي دارند و با دردهاي جسماني که نتيجه ساعت ها موتورسواري دربيابان هاي ناهموار است، رو به رو هستند.
سلماني بازهم براين نکته تاکيد کرد که سختي کار درمسيرهاي طولاني خطوط لوله که سرمايه اي براي نسل امروز وفرداي اين کشوراست، به پشتوانه ابزارهاي قانوني آسان خواهد شد.
ناظر؛ همیشه حاضر
خورشيد ازنيمه آسمان عبور کرده و نور آن شديد تر شده است. نيروهاي پيمانکار درگودالي که خط لوله 20 اينچ سبزوار- مشهد خودنمايي مي کند، مشغول تميزکاري دور آن هستند تا مقدمات رنگ آميزي فراهم شود.
سعيد قزويني،يکي ديگرازنفرهاي حاضردرپروژه تعويض خط لوله 20 اينچ مشهد– نيشابوراست که براين کار نظارت دارد؛ او ازسال 89 در مهندسي خوردگي خطوط لوله ومخابرات نفت شمال شرق به عنوان ناظر مقيم فعاليت مي کند.
قزويني مي گويد:ناظرمقيم، کسي است که مسئوليت نظارت برکيفيت اجراي کار را به ويژه دربخش ايمني به عهده دارد و درهمه مراحل اجرا بايد گام به گام به گام با طرح پيش رود؛ازاين رو مسئوليت سنگيني بر دوش اوست.
وي که جوان است و در آغاز راه ادامه مي دهد: هرکاري سختي خود را دارد و کار من نيز به عنوان ناظر طرح،از اين قاعده مستثني نيست.
او با بيان اين که پروژه تعويض پوشش خط انتقال
سبزوار– مشهد دو ناظر مقيم دارد،مي گويد:ناظرها يک هفته درميان بايد درمحل اجراي طرح حضور داشته باشند وطرح را تا پايان آن نظارت و پيگيري کنند.
قزويني اندازه گيري خوردگي هاي ايجاد شده روي خطوط لوله و اطلاع رساني براي رفع آن،نظارت برتعويض پوشش وتاييد آن درصورت انجام صحيح را از ديگر مسئوليت هاي ناظر بر مي شمارد.
باید مراقب گزندگان بود
به جزگرما وباد که تقريباهمه افراد حاضر درپروژه ازآن به عنوان عوامل سختي کارياد مي کنند، گزيدگي، موضوعي است که قزويني به آن اشاره دارد ومي گويد: ديزباد،منطقه اي بياباني است وخاصيت بيابان هاي کويري هم وجود جانوران خزنده چون ومار وعقرب است؛بنابراين علاوه براسترس هاي کاري روي خطوط لوله فعال فرآورده نفتي، در امان نگه داشتن خود ازنيش جانوران گزنده استرسي ديگر است که با آن روبه رو هستيم،اما شناخت ازمحيط،موجب کاهش اين استرس شده است.
وي ادامه مي دهد: رنگ آميزي يکي ازمراحل تعويض پوشش خط است واز آنجا که مواد شيميايي پايه آن را تشکيل مي دهد،با پيامدهايي همراه است که البته با استفاده از وسايل ايمني مانند کلاه وعينک،به کمترين حد ممکن رسيده است اماباوجود همه ملاحظات ايمني،ايجادمشکل تنفسي دور از ذهن نيست. قزويني با بيان اين که رنگ پلي اورتان بايد تا 70 درجه سانتي گراد، گرم وسپس با قطر هزارميکرون روي لوله پاشيده شود،مي گويد:اين مرحله از مراحل حساس در تعويض پوشش خط لوله است که با مراقبت بيشتر بايد انجام شود تا خداي ناکرده اتفاقي نيفتد.
او تاکيد مي کند:حادثه خبر نمي کند وهميشه بايد مراقب بود؛ اين خود يکي از بزرگترين استرس ها و نگراني ها درکاراست.من نيزبه عنوان ناظر،اين موضوع رانصب العين قرارداده ام تاخداي ناکرده براي هيچ کس اتفاق ناگواري نيفتد.
خانواده را دیر به دیر می بینم
ابوالفضل صالحيان،ديگر ناظر طرح تعويض پوشش خط لوله 20 اينچ سبزوار–مشهد حرف هايي شبيه به همکارش را تکرارمي کند وبا لبخندي که خيلي هم ازسر دلخوشي نيست مي گويد:دائم درحال ماموريت در بيابان ها، از اين کيلومتربه آن کيلومترخطوط لوله هستم؛ به همين خاطر خانواده را دير به ديرمي بينم.
صالحيان اين را هم مي گويد که کارم را دوست دارم، اما دريافتي ام با هزينه هاي امروز همخواني چنداني ندارد.
مسئولیت سنگین پایانه مشهد، توجه به انگیزه ها
تاحدامکان،حرف نفرهاي حاضر درسايت تعويض پوشش،شنيده و نگارش شد؛ ديگر وقت بازگشت به ستاد منطقه شمال شرق است،جايي که حسين موذني،رئيس تاسيسات مشهد درانتظاراست تا گوشه اي ازفعاليت هاي اين تاسيسات راکه درجنوب شرقي مشهدالرضا (ع)درابتداي جاده نيشابور به سمت مشهد است،تشريح کند. موذني، گزارشي مختصر،اما مفيد را آماده کرده بود؛گزارشي که از مسئوليتي سنگين پاسخ گويي به 20 ميليون زائر که براي زيارت بارگاه حضرت رضا (ع) پاي به استان خراسان رضوي مي گذارند، حکايت داشت. وي از تاسيسات مشهد به عنوان يکي از بزرگ ترين پايانه هاي رسيد انواع فرآورده هاي نفتي ياد کرد وافزود: ظرفيت انبار نفت اين پايانه که در داخل فنس شرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي خراسان رضوي قراردارد، 360 ميليون ليتر است. موذني با مهم برشمردن نقش اين پايانه به عنوان يکي از تاسيسات شرکت خطوط لوله ومخابرات نفت منطقه شمال شرق مي گويد: روزانه بيش از 26 ميليون ليتر وسالانه حدود دوميليارد و700ميليون ليتر،رسيد فرآورده نفتي در تاسيسات مشهد انجام مي شود.
وي اضافه مي کند:51 رسيد فرآورده هاي نفتي منطقه شمال شرق به دليل پذيرش ميليون ها زائرکه باحال وهواي امام رضا (ع) به استان خراسان رضوي سفرمي کنند،به کلان شهرمشهد مربوط مي شود؛به همين دليل مسئوليت سنگيني متوجه اين پايانه است.
موذني حرف هاي ديگري هم زد که توجه به افزايش انگيزه درکارکنان و توجه به همخواني گريدهاي سازماني باحجم کاري که انجام مي شود، از مهم ترين آنها بود.