نهضت فرهنگ سازي د ر مصرف ايمن گاز د ر خانه ها اد امه د ارد
دودکــش
متهم اصلي مرگ هاي خاموش!
مشعل هواي سردزودتر از سال گذشته ميهمان بخشهايي از کشور شده و آرام آرام نصب وسايل گازسوز در دستور کار خانواده ها قرار مي گيردو در اين ميان توجه به مسائل ايمني مي توانددر عبور کم حادثه از زمستان و بهره جستن بدون دغدغه از گرماي اين انرژي پاک تاثيرگذار باشد.
برپايه گزارش سازمان پزشکي قانوني، پارسال، 839 نفر بر اثر مرگ خاموش فوت کرده اندکه اين ميزان، 34 درصدنسبت به سال 94 افزايش داشته و 256 موردآن در بخش وسايل گازسوز بوده است. نکته قابل تامل در اين ميان، جاي خالي نهادهاي قانوني در حوزه ايمني و فرهنگ سازي مصرف گاز است. از سال 82، مسئوليت کنترل ايمني و فني لوله کشي هاي داخلي مصارف خانگي به سازمان نظام مهندسي واگذار شده و اين در حالي است که شرکت ملي گاز ايران با وجودي که در اين حوزه مسئوليتي ندارد، همچنان يکي از بزرگ ترين سازمان هاي عرصه فرهنگ سازي ايمني مشترکان بخش خانگي است.
در همين حال، رئيس بهداشت، ايمني و محيط زيست شرکت ملي گاز ايران، 22 آبان ماه در نشست خبري گفت: هرساله کتاب «تجزيه و تحليل حوادث مشترکان خانگي گاز طبيعي با تکيه بر موضوعات مهم پيشگيرانه و نکات عبرت انگيز» تهيه و از سوي وزير نفت براي وزاري راه و شهرسازي، بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و رئيس صدا و سيما و از سوي مديرعامل شرکت ملي گاز ايران براي 31 استاندار، سازمان نظام مهندسي، اورژانس، سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني استان تهران ارسال مي شود. محمدرضا يوسفي پور با اشاره به بخش هايي از اين کتاب افزود: استان هاي آذربايجان شرقي، تهران و آذربايجان غربي در تعدادکل حوادث مونواکسيدکربن، آتش سوزي و انفجار، در رتبه هاي اول تا سوم و استان هاي بوشهر، سيستان و بلوچستان و هرمزگان نيز در رتبه هاي آخر قرار دارند. به گفته يوسفي پور، آمار مقايسه اي بررسي وضعيت حوادث مشترکان گاز طبيعي نسبت به مصرف سالانه نشان مي دهد، در سال 95 نسبت به 94 حدود34 درصددر حوادث ناشي از مونوکسيدکربن و مرگ خاموش و 08/0 نيز تعدادحوادث ناشي از انفجار و آتش سوزي افزايش يافته است. افزايش حوادث حکايت از آن داردکه سازمان هايي که وظيفه فرهنگ سازي و ارتقاي معلومات ايمني را به عهده دارند، از جمله سازمان نظام مهندسي، صدا و سيما و رسانه ها بايدبيشتر فعاليت کنند.
دورهمي وزارتخانه ها براي کاهش حوادث مرگ خاموش
رئيس بهداشت، ايمني و محيط زيست شرکت ملي گاز ايران در ادامه با تاکيدبر اينکهاين شرکت هيچ مسئوليت قانوني در حوزه فرهنگ سازي مسائل ايمني ندارد، اعلام کرد: اين شرکت براي نخستين بار در دهه نخست آذرماه،از 15 وزارتخانه و سازمان دعوت کرده تا در خصوص کاهش و جلوگيري از حوادث مرگ خاموش با يکديگر همفکري کنند. وي در ادامه با اشاره به عوامل موثر در توليدو انتشار گاز مونوکسيدکربن گفت: دودکش ها با 43/71 درصد، نواقص وسايل گازسوز با 53/16، نبودتهويه مناسب 68/8 و استفاده از وسايل پخت و پز براي گرم کردن محيط با36/3 درصدبه ترتيب از جمله عوامل موثر در توليدو انتشار گاز مونوکسيدکربن در سال گذشته به شمار مي آيند.
افزايش آمار مرگ هاي خاموش مرتبط با دودکش
يوسفي پور با اشاره به عامل دودکش در انتشار گاز مونوکسيدکربن افزود: وجوددودکش به عنوان عامل توليدو انتشار گاز مونوکسيدکربن در سال 94 حدود84/67 بوده که اين ميزان پارسال به 43/71 درصدرسيده است. رئيس بهداشت، ايمني و محيط زيست شرکت ملي گاز ايران ادامه داد: عدم نصب اصولي دودکش با 65/17، فقدان دودکش در وسيله گازسوز با 10 و استفاده از دودکش هاي غير استانداردبا 52/9 درصدبه ترتيب عوامل موثر در انتشار گاز مونو از طريق دودکش بوده است. وي به نواقص مربوط به وسايل گازسوز نيز اشاره کردو گفت: اين حوزه نيز شاهدافزايش بوده و از 96/14 درصددر سال 94 به 16.53 درصددر سال گذشته رسيده است. از ديگر عوامل ايجادمرگ هاي خاموش مي توان به نبودتهويه مناسب و استفاده از وسايل پخت و پز براي گرم کردن محيط اشاره کردکه خوشبختانه در اين حوزه، در سال 95 نسبت به سال پيش از آن شاهدکاهش حوادث بوده ايم.
افزايش 13 درصدي فرهنگ سازي در حوزه مصرف گاز
آمارها نشان مي دهدکه تعدادخانوارهاي برخوردار از گاز در سال 95 نسبت به سال 94 شاهدافزايش 26/4درصدي و فرهنگ سازي در بخش ايمني مصرف گاز طبيعي نيز شاهد13.2 درصدي افزايش بوده است. براساس تجزيه و تحليل حوادث سال هاي اخير، افزايش فرهنگ سازي و کاهش حوادث با يکديگر رابطه قابل تاملي دارندو هرچه در اين حوزه هزينه شده، در کاهش حوادث تاثير داشته است. رئيس بهداشت، ايمني و محيط زيست شرکت ملي گاز ايران در ادامه با اشاره به عوامل منجر به آتش سوزي و انفجار کل کشور در سال 95 گفت: 397 موردحوادث نشت از شيلنگ به دليل نقص بست، 334 موردبه دليل نشت از شيلنگ گاز به علت فرسودگي، پارگي و پوسيدگي بيشترين عوامل منجر به آتش سوزي و انفجار بوده اند.
اصحاب رسانه، بازيگر اصلي فرهنگ سازي مصرف ايمن گاز
وي در ادامه با قدرداني از تلاش خبرنگاران در حوزه فرهنگ سازي مصرف ايمن گاز گفت: اصحاب رسانه وجداني آگاه و بيدار داشته و معتقديم که نقشي اساسي در فرهنگ سازي مصرف ايمن و بهينه گاز دارند.
ارسال اطلاعات اوليه حوادث از سوي شرکت هاي گاز استاني
يوسفي پور در پاسخ به اين پرسش که آيا فرهنگ سازي و مصرف ايمن در دستور کار شرکت هاي گاز استاني نيز وجوددارد؟ گفت: اطلاعات اوليه کتاب «تجزيه و تحليل حوادث مشترکان خانگي گاز طبيعي» از همکاران گازهاي استاني دريافت شده است. به گفته وي، با وجوداينکه مسئوليتي در بخش حوادث داخل منازل نداريم؛ با اين حال در هر ساعت از شبانه روز که حادثه اي رخ دهد، همکاران امدادگاز به عنوان نخستين گروه، در محل حاضر مي شوندو در صورت نياز از اطلاعات کارشناسي آن ها استفاده مي شود. رئيس بهداشت، ايمني و محيط زيست شرکت ملي گاز ايران تاکيدکرد: گزارش هاي تکميلي حوادث از طريق شرکت هاي گاز استاني به ستادشرکت ملي گاز ايران ارسال و پس پردازش و تجزيه و تحليل، اطلاعات نهايي آن در قالب کتابچه هاي آموزشي جمع آوري مي شوند. يوسفي پور درباره فرهنگ سازي مصرف بهينه و ايمن گاز نيز گفت: واحدهاي روابط عمومي شرکت هاي گاز استاني با حضور در مساجد، مدارس و... به طور فعال و متمرکز در اين حوزه ها تبليغات مي کنند.
سازمان نظام مهندسي مسئولانه تر فعاليت کند
وي در پاسخ به اين پرسش که آيا شرکت گاز اين ظرفيت را داردکه به صورت قانوني وظيفه اجراي لوله کشي داخل منازل و نظارت بر آن را به عهده بگيردو اينکه در سطح کلان با سازمان نظارم مهندسي براي عمل به وظيفه قانوني فرهنگ سازي واردمذاکره شده ايد؟ گفت: ارتباط ما با لوله کشي گاز داخل منازل همچون ارتباط سازمان هاي آب و برق با لوله کشي و سيم کشي داخل منازل بوده و اين رويه در همه جاي دنيا مرسوم است.
اين مقام مسئول ادامه داد: شرکت ملي گاز ايران براي فرهنگ سازي از هيچ تلاشي فروگذار نيست و نمي توان گفت که سازمان نظام مهندسي در اين حوزه هيچ فعاليتي نداشته بلکه انتظار بر اين استمستقيم، متمرکز و مسئولانه تر برخوردکنند. به گفته يوسفي پور، تاکنون وظيفه فرهنگ سازي مصرف ايمن بر عهده نظام مهندسي قرار گرفته، با اين حال شرکت ملي گاز ايران سعي کرده به نحو احسن در اين زمينه فعاليت کندو گوش به فرمان نهادهاي قانوني کشور است.
آمادگي تاسيسات گاز در رويارويي با حوادث
رئيس بهداشت، ايمني و محيط زيست شرکت ملي گاز ايران در پاسخ به اين پرسش که آيا تاسيسات و خطوط لوله در زمان حوادث به ويژه زلزله ايمن هستند؟ گفت: صنعت گاز در همه کشورها به ويژه نقاطي که ظرفيت وقوع زلزله وجوددارد، با حساسيت بيشتري اقدام به اجرا و مقاوم سازي تاسيسات و خطوط لوله مي کند. وي افزود: با توجه به حادثه خيز بودن کشورمان، شرکت ملي گاز ايران در دهه هاي گذشته با اوساکا گس ژاپن به عنوان دومين شرکت معروف و بزرگ اين کشور همکاري داشته است. به گفته يوسفي پور، تاکنون شاهدرخ دادن حوادث ثانويه نبوده ايم و در خصوص زلزله اخير نيز اين سلسله حوادث ثانويه را نداشتيم. اين مقام مسئول با اشاره به زلزله در مناطق غربي کشور گفت: تاسيسات گاز در رويارويي با حوادث آمادگي خوبي دارندو در هيچ يک از نقاط شاهدقطع گاز و حادثه نبوديم که نشان دهنده آمادگي اين تجهيزات در زمان بحران است. رئيس بهداشت، ايمني و محيط زيست شرکت ملي گاز ايران تاکيدکرد: در مناطقي از استان کرمانشاه که آسيب هاي ناشي از زلزله بيشتر بوده، عمدا اقدام به قطع گاز کرده ايم تا پس از چک کردن شبکه، اقدام به وصل آن کنيم.
توصيه هاي ايمني را جدي بگيريد
يوسفي پور در پايان با ارائه چندتوصيه گفت: مردم، همچون هميشه، شرکت ملي گاز ايران را با صرفه جويي در مصرف گاز ياري کنند.
وي ادامه داد: با صرفه جويي و مصرف بهينه گاز، علاوه بر ياري به شرکت ملي گاز ايران، نسل هاي آينده نيز مي تواننداز اين سوخت پاک استفاده کنند.
دستکاري رگولاتور ممنوع!
اين مقام مسئول با بيان اينکه متاسفانه باورهاي غلطي ميان مردم وجوددارد، اظهار کرد: مشترکان در نقاطي که خدمت رساني شرکت گاز دچار نقص مي شود، هرگز مبادرت به دستکاري رگولاتورها نکنند. در درون رگولاتورها سيستم هاي ايمني تعبيه شده که اگر ناخواسته آنها را دستکاري کنند، اين سيستم ها از استانداردخارج مي شوند. رئيس بهداشت، ايمني و محيط زيست شرکت ملي گاز ايران يادآور شد: هرگونه تغيير در لوله کشي داخلي و وسايل گازسوز، دريچه هاي تهويه، دودکش و... با هماهنگي سازمان هاي نظام مهندسي و اين اقدام ها به صورت ايمن و از سوي متخصصان انجام شود.
اين مقام مسئول ادامه داد: از سازمان هاي نظام مهندسي نيز درخواست مي کنيم که اين نيازها را آسان سازي کنندو در دسترس قرار دهندتا مشترکان در فرآيندپيچيده واردنشوند. وي با بيان اينکه مغز 2 درصداز وزن انسان را تشکيل مي دهدولي 20 درصداز اکسيژن موردنياز در آن مصرف مي شود، گفت: مشترکان در واحدهاي کوچک که سيستم حرارت مرکزي موجودنيست، به هيچ وجه اقدام به مسدودکردن دريچه هاي تهويه نکنند. به گفته يوسفي پور، مردم معمولا از شومينه به دلايلي همچون تشريفات و زيبايي استفاده مي کنندکه به دليل اتلاف انرژي و نبودايمني کافي، ترجيحا از آن استفاده نکنند.