ردای توسعه بر قامت پتروشیمی
حاصل جمع گام جديد توسعه اي صنعت پتروشيمي ايران که با روي کارآمدن دولت تدبير و اميد از سال 92 آغاز شد، رونق و شکوفايي بود که رداي تازه بر تن صنعت استراتژيک کشور کرد.
بهره برداري از واحدهاي جديد، افزايش ظرفيت توليد، فروش و صادرات، تنوع محصولات پتروشيمي و رشد حرکت در مسير تکميل زنجيره ارزش و بسياري موارد ديگر، نمايي از مسير طي شده از سال 92 به اين سوست که صنعت پتروشيمي پشت سر گذاشته و طي يک سال اخير اين راه با رشد شاخص ها، جهشي متفاوت را به نمايش گذاشته است که بررسي عملکرد اين صنعت از ابتداي شهريور 95 تا ابتداي شهريور 96 و از اين مقطع تا ابتداي شهريور امسال، گواهي بر اين مسير است.
افزايش توليد صنعت پتروشيمي
دستيابي به توليد حدود 54 ميليون تن محصولات پتروشيمي که معادل 91 درصد برنامه توليد سال 96 است، يکي از دستاوردهاي صنعت پتروشيمي در پايان سال گذشته بود که حکايت از روندي رو به پيشرفت داشت.
از سويي بررسي عملکرد آماري ظرفيت اسمي صنعت پتروشيمي که از ابتداي شهريور 95 تا ابتداي شهريور 96 در حدود 63 ميليون تن بوده است، در مقطع زماني از ابتداي شهريور 96 تا ابتداي شهريور 97 به 64 ميليون تن رسيده است.
عملکرد توليد محصولات پتروشيمي نيز که از ابتداي شهريور 95 تا ابتداي شهريور 96 به ميزان 51.6 ميليون تن بوده است، از آن مقطع تا ابتداي شهريور 97 به 53.8 ميليون تن رسيده است.
رشد تنوع محصولات پتروشيمي
همچنين بررسي آماري تنوع محصولات پتروشيمي که از ابتداي شهريور 95 تا ابتداي شهريور 96 تعداد 115 نوع را نشان مي دهد، در مقطع ابتداي شهريور 96 تا ابتداي شهريور 97 به 123 نوع محصول افزايش يافته است.
افزايش صادرات محصولات پتروشيمي
رشد شاخص ها در صنعت پتروشيمي، تنها به توليد خلاصه نشده و اهداف صادراتي اين صنعت هم در سالي که گذشت، نويدبخش آماري خوش است که اگر مقدار صادرات از ابتداي شهريور 95 تا ابتداي شهريور 96 به ميزان 21.05 ميليون تن بوده، از آن مقطع تا ابتداي شهريور 97 به 22.21 ميليون تن رسيده است. افزون بر آن ارزش صادرات در مقطع مورد بررسي از 10.43 ميليارد دلار به 12.67 ميليارد دلار در ابتداي شهريور امسال رسيده است.
رشد فروش محصولات پتروشيمي
مقدار فروش خالص کل در عملکرد صنعت پتروشيمي که از ابتداي شهريور 95 تا ابتداي شهريور 96 از 28.82 ميليون تن به 30.26 ميليون تن تا ابتداي شهريور 97 رسيده و ارزش فروش خالص کل که در مقطع زماني ابتداي شهريور 95 تا ابتداي شهريور 96 به ميزان 15.26 ميليارد دلار بوده، از ابتداي شهريور 96 تا ابتداي شهريور 97 به 18.48 ميليارد دلار رسيده است.
همچنين مقدار فروش خالص داخلي که از ابتداي شهريور 95 تا ابتداي شهريور پارسال 7.77 ميليون تن بوده، در عملکرد ابتداي شهريور 96 تا ابتداي شهريور 97 به 8.05 ميليون تن رسيده است.
افزون بر آن ارزش فروش خالص داخلي که در مقطع ابتداي شهريور 95 تا ابتداي شهريور سال گذشته 4.83 ميليارد دلار بوده، در عملکرد ابتداي شهريور 96 تا ابتداي شهريور امسال به 5.81 ميليارد دلار رسيده است.
حرکت در مسير تکميل زنجيره ارزش
توسعه صنايع پايين دستي پتروشيمي به منظور محروميت زدايي، ايجاد اشتغال و ارزش افزوده بيشتر و نيز تکميل زنجيره ارزش که براي کشور حائز اهميت فراواني است، باعث شده صنعت پتروشيمي در سال هاي اخير در اين مسير گام بردارد. چه آنکه اين صنايع نسبت به صنايع بالادستي و مياني به حجم سرمايه گذاري کمتري نياز دارد و زمان بازگشت سرمايه آنها سريع تر است.
برنامه ششم توسعه در حوزه صنايع پايين دستي پتروشيمي در 2 بخش صنايع ايجادي و صنايع موجود و بر اساس سند چشم انداز، ادامه برنامه پنجم توسعه صنعت پتروشيمي، راهبرد شرکت ملي صنايع پتروشيمي، تکميل زنجيره ارزش و ايجاد ارزش افزوده بيشتر تدوين شده است.
2 مجتمع پتروشيمي آماده افتتاح
دو مجتمع پتروشيمي کشور که به توليد رسيده، اکنون در نوبت افتتاح قرار دارد و اين را نيز بايد به عملکرد صنعت پتروشيمي افزود. يکي از آنها مجتمع پتروشيمي پرديس 3 است که اواخر سال گذشته به توليد رسيده و آماده افتتاح است. مجتمع پتروشيمي پرديس، يکي از بزرگترين مجتمع هاي توليدکننده آمونياک و اوره در خاورميانه و جهان است که همسو با سياست هاي توسعه اي کشوردر حوزه نفت، گاز و پتروشيمي و در چارچوب اقدام هاي صورت گرفته از سوي شرکت ملي صنايع پتروشيمي در جهت توسعه منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس جنوبي گام برداشته است.
مجتمع پتروشيمي مرجان نيز از جمله طرح هاي برنامه پنجم شرکت ملي صنايع پتروشيمي است که با ظرفيت پنـج هزار تن در روز در فاز 2 منطقه ويژه اقتصادي پارس جنوبي عسلويه در استان بوشهر توليد خود را آغاز کرده است. اين پتروشيمي با سرمايه گذاري شرکت شستان 67 درصد، سرمايه گذاري نفت و گاز و پتروشيمي تامين 17 درصد و پتروشيمي فن آوران 16 درصد و با ظرفيت سالانه يک ميليون و 600 هزارتن در آستانه افتتاح قرار دارد.
ستاره فروزان پالایش نفت
مشعل پاسداشت هفته دولت در شهريور ماه هر سال، فرصتي مغتنم است تا نمايندگان دولت در دستگاههاي اجرايي، با بازنگري عملکرد خود و ارتقاي سطح خدمات به مردم شريف، زمينه اعتماد نسبت به نظام را افزايش دهند. اکنون بيش از پيش همه بايد دست به دست هم دهيم تا در سايه همدلي و مودت و استفاده از ظرفيتهاي موجود، موانع را برطرف و فضاي شور و نشاط اجتماعي در جامعه را ايجاد کنيم. شرکت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران نيز از اين وادي مستثني نيست و تمام تلاش خود را براي توسعه و آباداني کشور به کار مي گيرد، گزارش پيش رو عملکرد برخي از شرکت هاي پالايشي نفت را شرح مي دهد که در ادامه مي خوانيد:
سال 96 با عنوان «اقتصاد مقاومتي؛ توليد و اشتغال» براي شرکت ملي پالايش و پخش با اتفاق هاي زياد و اجراي طرح هاي مهمي همراه بود. پالايشگاه ستاره خليج فارس (شرکت نفت ستاره خليج فارس) از طرح هاي مهم و کليدي است که فاز نخست آن ارديبهشت 96 به بهره برداري رسيد و روزانه 12 ميليون ليتر بنزين يورو 5، چهارميليون و 500 هزار ليتر نفت گاز، يک ميليون ليتر نفت سفيد و يک ميليون و 300 هزار ليتر گاز مايع به توليد کشور افزود، همچنين توليد بنزين در فاز دوم اين پالايشگاه در آخرين روزهاي 96 آغاز شد، اين در حالي است که با راه اندازي فاز دوم پالايشگاه ستاره خليج فارس در تيرماه 97، ميزان توليد بنزين يورو 5 از 12 به 24 ميليون ليتر در روز و توليد نفت گاز نيز از 4 به 8 ميليون ليتر در روز مي رسد. افزون بر پالايشگاه ستاره خليج فارس، اجراي طرح هاي افزايش کميت و کيفيت بنزين در پالايشگاه هاي کشور، از ديگر برنامه هاي شرکت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران است، افتتاح طرح بنزين سازي پالايشگاه بندرعباس در روزهاي پاياني سال 96، افتتاح طرح بنزين سازي پالايشگاه هاي لاوان و اصفهان در اوايل همان سال و طرح توليد بنزين سبز (آلکاليت) در پالايشگاه آبادان از جمله طرح هاي ديگري بود که افزون بر افزايش توليد بنزين، بر کيفيت آن نيز افزوده است.
ستاره خليج فارس و ارتقاي شاخص هاي زيست محيطي
پالايشگاه ميعانات گازي ستاره خليج فارس از پيشرفته ترين پالايشگاه هاي خاورميانه شامل واحدهاي اصلي پالايشگاه و دو واحد جانبي خط لوله خوراک و واحد آبگير دريا است. اين پالايشگاه به دليل توليد محصولات با درصد سموم بسيار پايين و دارا بودن فرآيندي با آلايندگي محدود، سهم بسزايي در ارتقاي شاخص هاي زيست محيطي دارد. اين شرکت توانسته در کنار توليد در مسير مسئوليت اجتماعي نيز گام بردارد و پروژه احداث بيمارستان 264 تختخوابي، مصداق بارز اين امر است. اين بيمارستان با زيربناي 12 هزار مترمربع در 6 طبقه و با اعتبار 40 ميليارد تومان در مدت دو سال به همت شرکت نفت ستاره خليج فارس در محوطه بيمارستان شهيد محمدي بندرعباس ساخته مي شود.
تحقق افزايش توليد بنزين پالايشگاه آبادان
نخستين کلنگ احداث پالايشگاه آبادان در سال 1287 شمسي (1910 ميلادي) به زمين زده شد و اين پالايشگاه در سال 1291 (1912 ميلادي) با دو هزار و 500 بشکه در روز به عنوان نخستين تصفيه خانه نفت کشور آغاز به کارکرد و در دوران فعاليت خود افت و خيزهاي زيادي داشته است.
اين پالايشگاه در مسير طرح توسعه، سه فاز را در دستور کار قرار داده است. در فاز نخست طرح توسعه؛ ظرفيت واحد تقطير 85 از 130به 180 هزار بشکه در روز افزايش يافت و واحد تقطير در خلاء 200 با ظرفيت 70 هزار بشکه در روز و واحد کاهش گرانروي با ظرفيت 25 هزار بشکه در روز براي کاهش نفت کوره و تامين خوراک واحد کت کراکر از سال 1384 به بهره برداري رسيد. در فاز دوم، طرح تثبيت ظرفيت فعلي و ارتقاي کيفيت محصولات توليدي پالايشگاه مدنظر قرارگرفت، در اين پروژه واحدهاي تقطير در اتمسفر و خلاء و واحدهاي تصفيه بنزين، نفت سفيد، نفت گاز، گوگرد سازي، احداث مجتمع کت کراکر دوم، افزايش بنزين و ساير واحدهاي جانبي احداث مي شود. فاز سوم، احداث مجتمع کت کراکر وآلکيلاسيون، ايزومريزاسيون بوتان ونوسازي واحد اسيد را شامل مي شود که هدف از اين پروژه، توليد بيشتر بنزين وکاهش نفت کوره است. ميزان توليد بنزين پس از اجراي اين پروژه 6 ميليون ليتر در روز افزايش مي يابد. در طرح هاي توسعه آتي اين پالايشگاه، توجه به مسائل زيست محيطي، از اهميت ويژه اي برخوردار است. انواع مختلف فيلترها و اسکرابرها براي جلوگيري از آلودگي هوا، تصفيه پساب صنعتي و سيستم مدار بسته آب خنک کننده ها استفاده خواهد شد، با توجه به اينکه اين واحدها از فناوري جديد برخوردار هستند، ميزان ضايعات انرژي به حداقل خواهد رسيد، با احداث و فعاليت واحد تصفيه پساب صنعتي نيز، مشکل آلودگي آب اروندرود کاملا بر طرف خواهد شد. توليد پالايشگاه آبادان از کمتر از 10 ميليون ليتر در روز به 12 ميليون ليتر در روز رسيده است، براي تحقق اين افزايش توليد 2 واحد پالايشگاه که براي مدت چهار سال فعاليتش متوقف مانده بود، باز راه اندازي شده است و اين نويد را مي دهد که تمام بنزين پالايشگاه آبادان تا پايان امسال، با کيفيت يورو 4 توليد شود. اين پالايشگاه اکنون بيش از 12 ميليون ليتر بنزين در روز به شرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي تحويل مي دهد.
افزايش توليد در پالايشگاه اراک
شرکت پالايش نفت امام خميني (ره) شازند (پالايشگاه اراک) توليد کننده بنزين يورو 4 يکي از مهمترين پالايشگاه هاي نفت کشور است. اين شرکت بزرگترين پالايشگاه تک واحدي ايران است که در سال 1372 با ظرفيت اسمي 150 هزار بشکه در روز راه اندازي شد. همچنين نخستين پالايشگاهي است که کار مطالعه و عمليات اجراي آن بعد از انقلاب اسلامي و در نخستين سال بعد از جنگ تحميلي آغاز شد. پس از مدتي با تلاش و کوشش نيروهاي متعهد و متخصص ظرفيت توليد پالايشگاه به 170 هزار بشکه در روز رسيد. تغيير الگوي مصرف محصولات نفتي کشور از محصولات ميان تقطير به بنزين و همچنين ارتقاي کيفيت محصولات توليدي براساس الزام هاي زيست محيطي و استانداردهاي بين المللي، مسئولان را بر آن داشت که طرح افزايش ظرفيت و بهبود کيفيت فرآورده هاي پالايشگاه امام خميني (ره) شازند را تصويب و ابلاغ کنند.
پالايشگاه تبريز؛ حمايت کننده کالاي داخل
پالايشگاه نفت تبريز در سال 1353 طراحي و پس از پايان عمليات مربوط به احداث در بهمن ماه 1356 به بهره برداري رسيد. اين پالايشگاه سالانه پنج ميليون و 500 هزار تن محصول توليد مي کند که 90 درصد آن به سوخت تبديل مي شود. توليد ال پي جي سه درصد از کل محصولات شرکت پالايش نفت تبريز را شامل مي شود و روزانه 300 هزار ليتر ال پي جي توليد مي کند. توليد کنوني بنزين اين پالايشگاه سه ميليون و 500 هزار ليتر در روز است که نيمي از اين بنزين يورو 4 و نيمي ديگر نيز بنزين پاک است، اين درحالي است که تا پايان امسال توليد بنزين با استاندارد يورو 4 افزايش مي يابد. يک ميليون ليتر نفت سفيد و 4 ميليون ليتر نفت کوره، از ديگر توليدات روزانه اين شرکت محسوب مي شود. شرکت پالايش نفت تبريز، نخستين شرکت در زمينه برندينگ پالايشگاه است که در اين زمينه فعاليت خود را آغاز کرده است.