یکی دیگر از دندانپزشکان هم می گوید: 90 درصد افرادی که به من مراجعه کردند، براساس سوالی که از آنها می پرسیدم، می گفتند اولین بار است که به دندانپزشکی می آیند.
گروه هدف در این طرح، سنین 7 تا 20 سال بودند که با همکاری کمیته امداد عسلویه، زمینه معرفی و درمان بیش از 600 نفر از مددجویان این مناطق فراهم شد. با این حال به دلیل نیاز دندانپزشکی، متقاضیانی هم بالاتر از این رده سنی خواهان دریافت خدمات بودند.
کنار سالن اصلی محل استقرار پزشکان، خانمی که لباس جنوبی بر تن دارد و نقابی بر صورت، فرزندش را برای درمان آورده است، می گوید: امکانات پزشکی برای ما محدود است. بیمارستان خوبی داریم؛ اما پزشک نه. یک ماه است دندان پسرم درد می کند، ورم کرده است؛ مرتب به او مسکن دادم تا اینکه خبر دادند اینجا طرح درمانی است که آمدیم. دندان خودم هم مشکل دارد که باید ببینم اینجا رسیدگی می شود یا خیر.
غربالگری پیش از درمان دندان
مراجعه کننده ها در مرحله نخست، کارگاه آموزشی بهداشت و درمان را پشت سر می گذرانند که مواردی همچون شیوه مسواک زدن، مراقبت از دهان و دندان و .. به آنان آموزش داده می شد. براساس تفکیک سنی، برخی هم کلاس های روانشناسی و آسیب های اجتماعی را سپری می کردند.
کنار سالنی که دندانپزشکان مستقر شدند، اتاق پزشک عمومی است که افراد نوبت به نوبت براساس لیست وارد بخش ورودی می شوند. مراجعان باید ابتدا فیلتر پزشک عمومی را پشت سربگذارند و پس از بررسی وضعیت قند خون، فشار و وضع جسمی و در واقع غربالگری اولیه مجوز درمان دندانپزشکی را بگیرند.
در دومین روز اجرای این طرح از میثم گنجه ای، پزشک عمومی این تیم پزشکی، درباره وضعیت سلامت مراجعان سوال می کنم که می گوید: به اذعان مراجعه کنندگان 20 مورد تالاسمی مینور داشتیم که ناشی از تغذیه نامناسب است. دیابت، مالاریا و برخی دیگر از بیماری ها در رتبه های بعدی قرار داشت.
به همراه مراجعان وارد سالن بزرگی می شویم که در آن چند یونیت دندانپزشکی وجود دارد و دندانپزشکان با کاورها و دستکش های آبی رنگ مشغول درمان هستند. پزشکانی که بیشتر آنها برای نخستین بار است به عسلویه آمده اند. روی یک تخت،پسر چهارساله ای بدون هیچ ترسی درمان دندان را پشت سر می گذارد. اما آنسو تر پسر دیگری برای درمان دندانش مقاومت می کند و توضیحات و تلاش پزشک برای قانع کردن او فایده ای ندارد.
از این دندانپزشک درباره وضعیت درمان مردم می پرسم که می گوید: عمده مشکل، ناشی از رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان و بخشی هم ناشی از مشکلات آب است که به خاطر آن رسوب گذاری بزاق دهان شان بسیار بالاست و دندان هایشان از داخل رسوب کرده است. موضوع آب و مشکلات آن برای مردم، نه تنها از سوی بیشتر پزشکان؛ بلکه از سوی مردم هم مطرح می شود.
بهداشت و ضرورت آگاهی بخشی
موضوع دیگری که بیشتر دندانپزشکان حاضر در این طرح بر آن اتفاق نظر دارند، رعایت نکردن بهداشت و نا آگاهی نسبت به آن از سوی مراجعه کننده هاست.
خانم استویانالیو بیتا ابرادو، دندانپزشک رومانیایی یکی از یونیت هاست که برای درمان رایگان مردم، همراه این تیم پزشکی به منطقه عسلویه آمده است. او براساس درمان انجام شده مراجعان خود می گوید: جنس دندان مردم این منطقه خیلی عالی است. برخی هیچ دندان خرابی نداشتند؛ اما سطح آگاهی از بهداشت دهان و دندان متوسط است. اطلاعات برخی زیاد بود و برخی هم نا آگاه بودند. تا جایی که گویی تا سن 12 سالگی اصلا مسواک نزده اند؛ اما از لحاظ جنس و زیبایی، دندان های مناسبی داشتند که ارثی و نژادی است. به هر حال من به هر یک از بیماران، موارد بهداشتی را توضیح داده و می گفتم آنها را برای همه اطرافیان هم بگویند.
او می گوید: مراجعانی که برای اولین بار دندانپزشکی را تجربه می کردند، ترسی نداشتند؛ چون نمی دانستند چه خبر است؛ آنهایی می ترسیدند که داستان را شنیده بودند.
یکی دیگر از پزشکان هم می گوید: رعایت نکردن بهداشت و نحوه مسواک زدن صحیح، مشکل اکثر مراجعه کننده ها ست. بیشترآنها پوسیدگی دندان داشتند که پیشرفت کرده و مزمن شده بود. او ادامه می دهد: بخشی از پوسیدگی دندان آنها به خاطر نوع رژیم غذایی و غذاهای تندی است که استفاده می کنند و دلیل دیگر مسواک نزدن آنهاست که با پوسیدگی دندان مواجه شدند.
اهمیت این طرح زمانی ملموس تر می شود که بدانیم اهمیت رعایت بهداشت و درمان تا جایی است که دانشمندان دانشگاه علوم پزشکی تهران در تحقیق خود اعلام کرده اند که مسواک زدن به هر شکل – اعم از یک بار، دو بار یا بیشتر از دو بار در روز – خطر مرگ به علل خاص از جمله بیماری قلبی، عروقی، سرطان، دیابت، انسداد مزمن ریوی و… را کاهش می دهد؛ چرا که نتایج نشان داده است، بین مرگ و میر و وضعیت بهداشت دهان و دندان افراد ارتباط وجود دارد و بهداشت ضعیف دهان و دندان و مسواک نزدن، شانس ابتلا به این بیماری ها را تا بیش از ۴۰ درصد افزایش می دهد.
یکی از دستیارها هم می گوید: برخی دندان ها آنقدر پوسیده شده بود که چاره ای جز کشیدن آن نبود. خیلی ها به سن نوجوانی رسیده؛ اما به دندانپزشک مراجعه نکرده بودند و پوسیدگی مزمن دندان داشتند.
بالابودن هزینه و توقف درمان
دلیل مراجعه نکردن به دندانپزشک و مسائلی همچون پوسیدگی دندان را وقتی از مراجعه کننده ها سوال می کنم، مشخص می شود که اکثریت آنان به دلیل بالا بودن هزینه دندانپزشکی، سراغ دندانپزشک نرفته اند. تا جایی که درد ناشی از آن را تحمل کرده و با مسکن خود درمانی می کردند.
خانم 50 ساله ای که فرزند خود را برای درمان آورده است، می گوید: خانه دار هستم. تاکنون دندانپزشک ندیده بودیم؛ چون پول آن را نداشتیم.
آن سوتر در کناری، پسر 19 ساله ای در انتظار ورود به سالن برای درمان است. با او هم صحبت می شوم. رشته مکانیک خوانده و ادامه تحصیل نداده است. چون می گوید خیلی از لیسانسه ها و فوق لیسانس ها بیکار هستند و کار برای بومی ها نیست. درباره علت حضورش در اینجا سوال می کنم، توضیح می دهد: 2 دندان خراب دارم و وقتی به دندانپزشک مراجعه کردم، گفت: هزینه ترمیم هر دندان 450 هزار تومان می شود، پول زیادی می شد، بنابراین از درمان منصرف شدم. حالا هم به اینجا آمدم.
خانم جوانی هم که با چند فرزندش آمده، اهل سنت است، درباره طرح که از او سوال می کنم، پسرش را نشان می دهد که گوشه ای روی صندلی نشسته و می گوید: شب قبل که به ما خبر دادند، خیلی خوشحال شدم. پسرم دندان درد داشت. هزینه دندانپزشکی خیلی بالاست. دندان های خودم هم مشکل دارد و باید به پزشکان بگویم. می گوید: از خدایمان است که این طرح ادامه یابد. معلوم است که از این طرح راضی هستیم.
سمیه که 16 سال سن دارد، از روستای دهنو به اینجا آمده است. می گوید: دوبار برای درمان دندانم به عسلویه رفتم که به خاطر بالا بودن هزینه آن برگشتم.
ما را بهتر ببینند
در کنار مباحث دندانپزشکی، مردمان خونگرم و مهربان جنوب می خواهند که بهتر دیده شوند. حرفشان این است که بیشتر مورد توجه قرار بگیرند تا زندگی بی دغدغه ای داشته باشند. این را با طرح مشکلاتشان می گویند. آن هم با متانت و آرامش.
مرد جوان دو دختر 12 و 15 ساله اش را از چاه مبارک به اینجا آورده است. می گوید: به محض آنکه به ما اطلاع دادند، سریع خود را رساندیم. هزینه های دندانپزشکی خیلی بالاست. دندانپزشک اطفال نداریم. امیدوارم این طرح ادامه داشته باشد.او ادامه می دهد: نفت در ساخت مدارس خیلی خوب عمل کرده است؛ اما ای کاش یک بیمارستان اختصاصی نفت هم احداث کنند. عسلویه، پایتخت اقتصادی انرژی کشور است. پس یک بیمارستان نفت هم بسازند تا ما روستایی ها هم بتوانیم از آن استفاده کنیم.
دختر خانم 18 ساله ای هم می گوید: در رشته خیاطی درس می خواند و مادرش بیمار است. تنها درآمدشان از یارانه هاست و انتخاب رشته خیاطی برای کسب درآمد بوده است. با این توضیحات، درخواست رسیدگی بیشتر دارد.
پیرمرد که نوه هایش را از روستای آخند برای درمان آورده، می گوید: نفت برای ما گازکشی کرده است. امیدوارم اوضاع مملکت خوب و کالا ارزان شود. ما که پولی نداریم. حتی قبض های آب، برق و گاز را هم پرداخت نمی کنیم.
از یکی دیگر از مراجعان که درباره مطالبه اش سوال می کنم، به این جمله اکتفا می کند که « گرمای زمستان شما از همین منطقه ماست» تا هر ناگفته ای را برای ضرورت رسیدگی بیشتر به مردم این منطقه بیان کند.
مرد جوانی که فرزندش را برای درمان آورده، می گوید: عسلویه برای کشور این همه درآمد دارد، از این درآمد یک بیمارستان بزنند. اگر یک نفر تصادف کند تا به مرکز استان برسد، چهار ساعت زمان می برد و ساعت ها هم باید معطل پذیرش شود که دیگر جانی برایش باقی نمی ماند.
یکی دیگر از آنها می گوید: ما برای یک سرماخوردگی کوچک، باید به چاه مبارک بیاییم. او دیپلمه است و 32 سال سن دارد، می گوید: ما استعداد داریم، اما برای ما خانم ها امکاناتی فراهم نکردند که جذب کار شویم.
پتروشیمی جم، اجرای این حرکت جهادی درمانی را با برنامه های از پیش تعیین شده و با همکاری کمیته امداد عسلویه به صورت جدی آغاز و زمینه معرفی و درمان بیش از 600 مورد درمانی از مددجویان تحت پوشش کمیته امداد مناطق محروم استان بوشهر در محدوده شهرستان های جم، عسلویه، کنگان و دیر را برای درمان به این مرکز فراهم کرد.
ضرورت تداوم طرح
مراجعان، این دوره را پس از دریافت پکیج پذیرایی و پکیج بهداشت دهان و دندان ترک می کنند. بدون شک هیچ منطقه ای نیست که بی نیاز از درمان پزشکی بویژه دندانپزشکی باشد. حرف بیشتر مراجعه کنندگان این است که این طرح تداوم داشته باشد. خانم بدری که از دهستان زوار آمده، این طرح را برای خانواده اش مفید می داند و می گوید: خواهش ما این است که این طرح را ادامه دهند. او که از اهل سنت این منطقه است، می گوید: ما بیمارستان و درمانگاه نداریم و باید به عسلویه بیاییم که یک تا دو ساعت زمان می برد. او ادامه می دهد: نفت برای ما گازکشی کرده، اما مستحق بیشتر از این هستیم.
زهرا هم که کار ترمیم دندانش تمام شده، می خواهد که این طرح در ماه های آینده هم تداوم داشته باشد، می گوید: هر چه دوران این طرح بیشتر باشد، بهتر است.
دختر دیگری هم که از روستای آخند آمده و دندانش را پر کرده، می گوید: چون اولین بار بود، می ترسیدم؛ اما دیگر ترسی ندارم. می گوید: ما برای ماه های آینده هم نیاز به درمان داریم. کاش ادامه داشته باشد.
طرح رو به پایان است و مدیر راهبردی مرکزجهادی که تیم پزشکی آن، مردم را رایگان درمان کردند، می گوید: آمدیم بسازیم، خودمان ساخته می شویم.