کتابخوانی را جدی بگیریم
تبلت ها و گوشی های همراه، امان همه را بریده، چه آنهایی که دوست دارند سر در تبلت ها و گوشی ها داشته باشند و چه آنهایی که از این کار دل خوشی ندارند. این وسط کتاب و کتاب خواندن روز به روز مهجورتر می شود، اما باید به خودمان بیاییم، زیرا بدون مطالعه کم کم مشکلات بی شماری سراغمان می آید. شاید هم آمده و ما خبر نداریم و دلیل آن را نمی دانیم. همه هم انتظار داریم فرزندانمان کتاب خوان و باسواد باشند تا در آینده شغل خوبی دست و پا کنند و زندگی شان را بگردانند.شاید اگر کمی دیدگاهمان را عوض کنیم و خودمان هم دست به کار شویم و اهل عمل باشیم، هم منفعت کتاب خوانی را برای خود جلب کرده ایم و هم کودکانمان را از روش الگوپذیری کتابخوان کرده ایم. چون دو صد گفته چون نیم کردار نیست. مطلب پیش رو دوبخش دارد، بخش نخست به برخی نتایج کتاب خوانی از منظر روان شناسان و جامعه شناسان می پردازد و بخش دوم، راه های کتاب خوان شدن کودک را بررسی می کند.
تمرکز بالایی دارند
افراد موفق قادرند مدت زمان طولانی تری روی یک کار تمرکز کنند. می دانیم که خواندن یک کتاب فرآیندی زمان بر است. افراد در خلال خواندن به خود استراحت می دهند، اما خوانندگان علاقه مند اگر غرق در خواندن شوند، می توانند کتاب را حتی بیش از یک روز زمین نگذارند! این افراد درباره هر کار دیگری که تصمیم به انجامش را دارند نیز، همین روند را
پی می گیرند.
برای خود هدف تعیین می کنند
علاقه مندان به مطالعه، هر بار که با کتاب خوبی روبه رو می شوند، برای خود هدف تعیین می کنند. این هدف می تواند این باشد که پیش از اینکه سراغ کار دیگری بروند، تعداد مشخصی از صفحات یک کتاب را بخوانند، یا اینکه با خود قرار بگذارند تا وقتی که یک مفهوم مشخص در ذهنشان به خوبی جا نیفتاده، دست از خواندن نکشند. در هر صورت آنها با جدیت تلاش می کنند هر مطلبی که می خوانند، برایشان نتیجه مثبتی به دنبال داشته باشد. این افراد برای تک تک لحظه های زندگیشان هدف تعیین می کنند و تا به اهداف خود نرسند، دست از تلاش نمی کشند.
وقت خود را عاقلانه سپری می کنند
آنها ممکن است تنها ۲۰ دقیقه تا رسیدن به جایی زمان داشته باشند، اما به جای اینکه این ۲۰ دقیقه را زمان ناچیزی ببینند که برای هیچ کاری کافی نیست، آن را فرصتی می بینند که می تواند صرف مطالعه شود. برای این گروه، زمان از ارزشی خارق العاده برخوردار است. آنها هر فرصتی را غنیمت می شمارند تا چیز تازه ای بیاموزند یا در مسیر رسیدن به هدفی پیشروی کنند؛ چرا که دریافته اند ۵ دقیقه هایی که روزانه تلف می شود، در طول یک سال زمانی بالغ بر ۲۴ ساعت را می سازند و این زمانی است که می تواند صرف مطالعه شود.
توانایی نگریستن به موضوع از زوایای مختلف را دارند
افراد موفق قادر به دیدن تمام زوایای یک موضوع هستند، زیرا در مسیر مطالعات خود توانسته اند با دیدگاه های گوناگون آشنا شوند. مطالعه کردن به شما این فرصت را می دهد که حتی برای لحظه ای به جای فرد دیگری زندگی کنید و آنچه از این تجربه فرا می گیرید، برای باقی عمر در خاطرتان خواهد ماند.
آنچه می خوانند، در زندگی خود بازتاب می دهند
افزون بر دستیابی به دیدگاه های جدید، مطالعه کنندگان یاد گرفته اند چگونه هرچه را که خوانده اند، در زندگیشان منعکس کنند. در واقع ابتدا یادگیری دیدگاه های مختلف به آنها این فرصت را می دهد که متفاوت بیندیشند و سپس چون می دانند که چطور آموخته های خود را بازتاب دهند، می توانند کارآمدتر عمل کنند.برای افراد موفق مطالعه کردن تنها خیره شدن به کلمات ثبت شده در یک صفحه نیست! آنها تأثیر عمیقی را که یک نوشته می تواند بر ذهن بگذارد دریافته اند و می دانند که کتاب ها چطور قادرند زندگی انسان ها را عوض کنند.
مهارتی بی نظیر در نوشتن و سخن گفتن دارند
جای هیچ تعجبی نیست که بزرگترین سخنرانان تاریخ بشر همگی اشتیاق عجیبی به مطالعه داشته اند. افراد موفق برای خود الگو انتخاب می کنند و از آنچه از این الگوها یاد می گیرند برای پیشبرد اهداف خود استفاده می کنند.
هر فردی که نامش در تاریخ ماندگار شده است، برای اینکه به سخنران پرشوری تبدیل شود، طرز تفکر بزرگان پیش از خود را بررسی کرده است.
حافظه ا ی قوی تر دارند
علاقه مندان به مطالعه می دانند که مغز تا چه اندازه قدرتمند است. مغز انسان توانایی نامحدودی در حفظ اطلاعات دارد. هرچه بیشتر بخوانید و بیاموزید، به ذهن سپردن مطالب برایتان ساده تر خواهد شد. افراد موفق آنچه را می خوانند، به سادگی یاد می گیرند و حتی گاهی حجمی باو رنکردنی از اطلاعات به صورت ناخودآگاه در حافظه شان باقی می ماند.
شاداب و پرانرژی می مانند
افراد اهل مطالعه، مغز را ماهیچه ای می بینند که احتیاج به کار کردن دارد. همان طور که ورزش روزانه، آمادگی ماهیچه های بدن شما را بالا می برد، مطالعه هم ذهنتان را هوشیار و قوی نگه می دارد. افراد موفق، مغز خود را هر روز ورزش می دهند. به این منظور آنها از مطالعه و یا روش هایی مثل حل جدول و انواع بازی های فکری بهره می گیرند. این افراد عادت کرده اند که همیشه چالش هایی پیدا کنند و برای غلبه بر آنها تلاش کنند. در نهایت این تلاش باعث بهبود توانایی های ذهنی آنها در حل مشکلاتی خواهد شد که روزانه با آنها روبه رو هستند.
تحصیل کرده و آگاه هستند
افراد موفق به مدارج بالایی دست پیدا می کنند، چرا که وقت زیادی را صرف آموختن کرده اند. حتی خواندن کتاب های درسی برای این گروه صرفا یک وظیفه نیست، بلکه فرصتی برای گسترش دانش است. هربار که کتابی را به دست می گیرند، به دنبال به پایان رساندن آن یا گذراندن وقت نیستند، بلکه می خواهند بر دانسته های خود بیفزایند. حتی وقتی یک کتاب داستانی می خوانند، می کوشند تا از آن درس زندگی بگیرند، درسی که برای تمام عمر در ذهنشان باقی خواهد ماند.
مطالعه کردن برای آنها آرامش بخش است
حتی موفق ترین افراد هم گاهی نیاز دارند جهان و مشکلات آن را فراموش کنند. چه اشکالی دارد اگر گاهی یک مجله سرگرم کننده یا یک کتاب مصور ورق بزنند؟ به هر حال مطالعه درباره هر چیزی، از تماشای تلویزیون یا وقت تلف کردن در یک رستوران مفیدتر است. آنها ارزش هر دقیقه از وقت خود را به خوبی می دانند و حتی در زمانی که کاملاً بیکار هستند، هم برای بهتر شدن تلاش می کنند.وقتی به دنبال آرام کردن خودتان هستید، چه راهی بهتر از خواندن یک کتاب خوب وجود دارد؟
راه هایی ساده برای کتابخوان کردن کودک
با به کارگیری راهکارهای زیر می توانید کودکان را به مطالعه علاقه مند کنید تا عادت به مطالعه و نیاز به کتابخوانی در آنها درونی شود و در بزرگسالی به طور خودانگیخته به مطالعه کتاب بپردازند:
نظر او را درباره کتاب بپرسید
صحبت کردن درباره موضوع کتاب و پرسیدن نظر کودک درباره کتاب او را در چالش قرار می دهد و سبب ایجاد یادگیری اکتشافی در او می شود و همین مسئله علاقه مندی او را به کتاب افزایش می دهد. بنابراین توصیه می شود بعد از مطالعه هر کتابی، نظر و برداشت او را در مورد شخصیت های داستان و آنچه از کتاب آموخته است، بپرسید. یکی از کارهایی که می توانید انجام دهید این است که خود و سایر اعضای خانواده نیز آن کتاب را بخوانید و درباره موضوع آن با یکدیگر صحبت کنید و آنچه از کتاب آموخته اید، در زندگی روزمره به کار ببرید.
او را همراهی کنید
در فرایند کتابخوانی کودکتان شریک شوید و او را در مطالعه کتاب همراهی کنید. براساس علایق کودک، محرکی مثل بازی یا طنز را که برای کودک خوشایند است، با کتابخوانی همراه کنید تا مطالعه برایش لذت بخش تر شود. شوخ طبعی و طنزپردازی، میزانی از خلاقیت را در کودک فعال می کند. این خلاقیت در نیمکره راست مغز عمل می کند. اگر هنگام یادگیری نیمکره راست مغز با نیمکره چپ ارتباط پیدا کند، میزان یادگیری به شدت افزایش پیدا می کند.
خودتان هم مطالعه کنید
بیشتر یادگیری های کودکان بدون کوشش، غیرمستقیم و مشاهده ای صورت می گیرد و از طریق بایدها و نبایدهای مستقیم و رودررو نیست. اگر در برنامه های روزانه تان مطالعه در همه زمینه ها وجود ندارد، در واقع این الگو را به طور غیر مستقیم در اختیار کودک تان قرار نداده اید و نباید انتظار داشته باشید که کودکتان در مراحلی از رشد که نیاز به کتابخوانی دارد، علاقمندی به کتاب را در خود احساس کند و بیابد. طبق نظریه یادگیری مشاهده ای، کودک از لحظه تولد از بزرگسالان الگوبرداری می کند؛ بنابراین اگر والدین با کتاب قهر باشند، مطمئناً فرزندشان هم به کتاب و مطالعه علاقه مندی زیادی نشان نخواهد داد؛ مگر اینکه کودک از شخص دیگری الگوبرداری کند.
کودک را تشویق کنید تا نقش بازی کند
تصویرسازی ذهنی هنگام یادگیری، انگیزه و یادگیری کودک را افزایش می دهد. از کودک بخواهید بعد از مطالعه کتاب نقش شخصیت های داستان را بازی کند. با انجام این کار، نیمکره راست مغز تحریک می شود و یکسری هیجان به وجود می آید و کودک زود خسته نمی شود.
به او حق انتخاب دهید
معمولاً والدین ناچارند برای کودکان در سنین پایین تر انتخاب ها را محدودتر کنند و به انتخاب خودشان کتابی را در اختیار کودک بگذارند، اما می توانید به کودکان سه سال به بالا حق انتخاب بدهید؛ به این ترتیب که بین چند جلد کتاب، انتخاب نهایی را به عهده خودش بگذارید.
عادی سازی کنید
اگر کودک از ابتدا در فضایی قرار بگیرد که کتاب خواندن و مطالعه، از کارهای روزمره اعضای خانواده باشد، به کتاب گرایش و علاقه بیشتری پیدا می کند. متاسفانه کتابخوانی در خانواده ها عادی سازی نشده است و در فرایند زندگی عادی مردم جایی ندارد. در واقع خانواده ها مطالعه کتاب را فرایندی رسمی و خارج از خانه به حساب می آورند. روبه رو شدن کودکان با کتاب و کتابخوانی باید در خانواده اتفاق بیفتد.
انگیزه کتابخوانی را در او درونی کنید
هنگامی که با دادن پاداش فردی را به انجام کاری تشویق می کنیم، انگیزه او برای انجام این کار بیرونی است، اما وقتی فردی با میل و خواست درونی خود اقدام به انجام کاری می کند، انگیزه او درونی است. اگر می خواهید فرزندتان از همان ابتدای دوران کودکی به کتابخوانی عادت کند، باید بتوانید انگیزه ای قوی برای مطالعه در او ایجاد کنید.
شرایطی فراهم کنید تا کودک لذت ببرد
توجه داشته باشید در فرایند کتابخوانی باید در درجه اول کودک از مطالعه کتاب لذت ببرد و نباید به دنبال این باشید که مفاهیم کتاب به فرزندتان چه می آموزد. قرار نیست مطالعه یک کتاب تغییری خیلی بزرگ یا درسی خیلی جدی به کودک ما بدهد؛ بلکه در درجه اول باید کودک از آن لذت ببرد تا بتواند در کنار این لذت بردن، دنیا و شرایط جدیدی را تجربه کند.