ایران در حنجره ها و سرپنجه های موسیقی دانان و خوانندگان معاصر
شنیدن و دل تپیدن
مشعل- سالهاست که موسیقی نه صرفا یکی از هنرهای هفت گانه که با جان و روح ملت ها عجین است. موسیقی به عنوان یکی از انتزاعی ترین هنرها آنگاه که با اشعار صاف و بی آلایش میهنی، به تلفیق می آید، ترانه ها و تصنیف ها و سرودهایی بس شنیدنی و ماندگار خلق می شود.این موسیقی دیگر صرفا موسیقی نیست، بلکه بازتاب دهنده روح و فرهنگ و هویت یک ملت است. امروز سرودهای ملی از نمونه ها و مصادیق میدان داری موسیقی در عرصه هویتی است. ترانه های میهنی و ملی چه در قالب سرودهای ملی و رسمی کشورها و چه در قالب ترانه ها و تصنیف های میهنی که از نمونه های بارز آن«ای ایران» با صدای بنان و آهنگسازی روح الله خالقی است، همیشه به دل های وطن دوست چنگ انداخته اند و همه ایرانیان میهن دوست را سر شوق آورده اند. در یک دهه گذشته ترانه ها و تصنیف های زیادی درباره ایران ساخته و خوانده شده است. در این مطلب به برخی مشهورترین آنها پرداخته ایم. این ترانه ها و تصنیف ها یا در قالب یک آلبوم موسیقی و یا در قالب تیتراژ و تک آهنگ ارائه شده اند.
ایران من
تصنیف ایران من با صدای محمد معتمدی را افشین عزیزی ساخته و شعر آن را افشین یدالهی سروده است. ریتم حماسی و تنظیم خاص آن که برخی آثار فاخر استاد فخرالدینی را به یاد می آورد، توجه مخاطب را جلب می کند. بر این تصنیف علاوه بر روح حماسی، نگاهی فرهنگی و هنری نیز جاری شده است. این تصنیف برای مستند ایران، مجموعه مشهوری که چندین سال است از تلویزیون پخش می شود و حمید مجتهدی آن را کارگردانی کرده است. این اثر سال 95 منتشر شده است.
نام تو، پر از خاطره هاییست که صد قرن
ایران من! ای عشق من، ای دار و ندارم
جان از تو گرفتم، به که جز تو بسپارم؟
وطنم ایران
اواسط دهه هشتاد مرحوم محمدرضا لطفی پس از سال ها به ایران بازگشت و مکتب خانه میرزاعبدالله را که یکی از پایگاه های اصلی آموزش موسیقی ایرانی در دهه 50 و 60 خورشیدی بود، دوباره راه انداخت و جوانان مشتاق این هنر اصیل ایرانی را گرد خود آورد و تا پایان عمر خود در سال 1393 کارهای ماندگاری را به انجام رساند. از جمله نخستین آثاری که محمدرضا لطفی پس از بازگشت به ایران تولید کرد، آلبوم وطنم ایران در شور- دشتی بود. تصنیف وطنم ایران نام یکی از تصنیف های این آلبوم موسیقی ایرانی است که با صدای محمد معتمدی و اهنگسازی لطفی اجرا شده است. از نکات جالب توجه این تصنیف می توان به شعر آن اشاره کرد که سروده خود مرحوم لطفی و سرشار از حس ایراندوستی و میهن ستایی اوست. این اثر سال 87 منتشر شده است.
در دلم باز نشستی تو که پیمانه شکستی
ز خزان بی خبرستی تو که آیینه شکستی
همه شب ناله چنگی تو کمانی و خدنگی
شب ما را تو پناهی تو امید دل مایی
نروی از نظرم نام ایـــران ز سرم
خاک تو پیرهنم تویی ایــران,وطنم
ایران جوان
ایران جوان، نخستین سرود ملی ایران است که دردوره قاجار توسط موسیو لومر فرانسوی موسیقی دان نظامی اعزامی به ایران ساخته شده است. این سرود برای پیانو نوشته شده و یک بار هنگام ورود سلطان مظفرالدین شاه قاجار و در حضور وی در پاریس اجرا شده است. سال ها بعد پیمان سطانی آن را دوباره تنظیم کرد و با شعری از بیژن ترقی و با صدای سالار عقیلی به اجرا درآورد. همین اجرا بود که صلابت و توان صدای عقیلی را به گوش همه ایرانیان رساند. بی راه نیست که بگوییم سالار عقیلی، شهرت هنری خود را مدیون ایران است و ایران نیز به هنرمندی چون او می بالد. هنرمندی که سالهاست برای مادر خویش، سرزمین ایران می خواند.
نام جاوید وطن
صبح امید وطن
جلوه کن در آسمان
همچو مهر جاودان
وطن ای هستی من
شور و سرمستی من
ایران من
تصنیف «ایران من» برگرفته از آلبومی است به همین نام که به تازگی به خوانندگی همایون شجریان و به آهنگسازی سهراب پورناظری منتشر شده است. از ویژگی های بارز این ترانه شنیدنی، مضامین و سبک جدید شعر آن است و رفت و برگ آهنگساز و خواننده به دستگاه ماهور و گوشه شکسته. ایران من با ورود و خروجی خاص تصنیف تاریخی و مشهور ایرانی به نام مرغ سحر را اجرا می کند. تصنیفی با شعر ملک الشعرای بهار و آهنگ سازی مرتضی نی داود. این اثر سال 97 منتشر شده است.
آوازخوانی در شبم، سرچشمه خورشید تو
یار و دیار و عشق تو، سرچشمه امید تو
ای صبح فروردین من، ای تکیه گاه آخرین
ای کهنه سرباز زمین، جان جهان ایران زمین
جان من فدای ایران
باز هم تیتراژ و موسیقی بر خود سریال و تصویر چربیده است. هرچند سریال پربازیگر، «معمای شاه» به کارگردانی محمدرضا ورزی توانست مخاطبان زیادی داشته باشد، اما یکی از تیتراژهای آن با صدای سالارعقیلی و آهنگسازی بابک زرین توانست شهرت بسیار بالایی به دست آورد. این بار نیز صدای عقیلی و آهنگ سازی زرین شگفتی ساز می شود و این تصنیف میهنی بارها و بارها، هم اجرا می شود و هم از رسانه های مختلف آن را پخش می کنند.
ایران فدای اشک و خنده تو
دله پر و تپنده تو
فدای حسرت و امیدت رهایی
رمنده تو رهایی رمنده تو
وطنم
شاید اغراق نباشد که بگوییم آنقدر که ترانه میهنی تیتراژ سریال تبریز در مه شنیده شد، خود سریال دیده نشد. این سریال که روایتی داستانی از جنگ های ایران و روسیه را ارئه می داد، در تیتراژ خود این ترانه میهنی را جای داده بود. ترانه ای که سال هاست شنیدنی مانده است. محمدرضا ورزی کارگردانی این سریال را به عهده داشته و بابک زرین تیتراژ آن را ساخت و با صدای سالار عقیلی ماندگار شد. این اثر سال 89 منتشر شده است.
وطنم ای شکوه پابرجا
در دل التهاب دوران ها
کشور روزهای دشوار
زخمی سربلند بحران ها...
تصنیف میهن
تصنیف میهن با صدای سالار عقیلی در آلبوم یا و دیار به آهنگ سازی نوید دهقان، منتشر شده است. تصنیفی در نغمه دشتی است.درون مایه تصنیف نیایشی برای میهن است و علاوه بر اینکه حالتی حماسه سرایانه دارد، به نوعی برای میهن دست به دعا برمی دارد. شعر این تصنیف را کیوان آتش زاد و برزین آذرمهر سروده اند. این اثر سال 94 منتشر شده است.
تو را ای میهن ای ایران دوست دارم
تو را ای نام جاویدان تا ابد در لوح جانم می نگارم
ایران سربلند
تصنیف ایران سربلند را سالار عقیلی خوانده است. خواننده ای که در یک دهه گذشته بیشترین ترانه ها و تصنیف ها با مضمون میهنی و وطنی را اجرا کرده است. این ترانه را پیمان خازنی آهنگ سازی کرده و شعر آن را نیز عباس محمدی سروده است. این ترانه شورآنگیز را مرکز موسیقی حوزه هنری به شکل یک تک آهنگ تولید کرده است. می توانید این اثر دلنواز را در فضای مجازی روی کلیپ های متعددی بشنوید و تماشا کنید. این اثر سال 96 منتشر شده است.
سر سربلند دل سر به زیر
نه ستمگری، نه ستم پذیر
به نگاه وطن، همه آشنا
همه یک دلیم، همه یک صدا
ابریشم و آهن
تمام آنچه درباره تصنیف جان من فدای ایران گفته شد، درباره ابریشم و آهن نیز صدق می کند. این ترانه میهنی هم با صدای سالار عقیلی و آهنگسازی برزین منتشر شد و توانست در صدر آهنگ های مورد علاقه مردم قرار گیرد. مضامین نو شعر، لطافت و صلابت صدای عقیلی، آهنگ سازی و تنظیم های خاص برزین که حالا دیگر به عنوان یکی از شاخصه ها اصلی کارهای او تبدیل شده است، توانست ابریشم و آهن را در تاریخ موسیقی ایرانی ماندگار کند.
ایران به آتش می کشد، خاموشی تاریخ را
هوشیار پایان می دهد، مدهوشی تاریخ را