سلطاني با بيان اينکه چهار تلمبه خانه برقي روي خط 16اينچ و چهار تلمبه خانه توربيني روي خط 14اينچ فعال است، اظهارمي کند: آرايش اين تلمبه خانه ها دوتايي است؛ به طوري که هشت تلمبه خانه در يک موقعيت جغرافيايي قرار گرفته اند که پمپاژ نفت خام و فرآورده هاي نفتي را انجام مي دهند. وي اظهار مي کند: روي خط لوله 10 اينچ تبريز- مياندوآب، دو مرکز انتقال نفت و تاسيسات قرار دارد؛ يکي در ابتداي آن(مرکز انتقال نفت و تاسيسات تبريز) و ديگري مرکز انتقال نفت و تاسيسات مياندوآب که فرآورده هاي نفتي را به تبريز و مياندوآب منتقل مي کند و در ادامه با اتصال به مرکز انتقال نفت و تاسيسات اروميه، سوخت بخش هاي شمالي استان آذربايجان غربي از اين طريق تامين مي شود. با انشعابي ازخط لوله 10 اينچ، تامين سوخت نيروگاه اروميه نيز انجام مي شود. به گفته سلطاني؛ به موازات خط لوله 10 اينچ تبريز– مياندوآب نيز در مسيري مجزا از آن، خط لوله 14 اينچي از تبريز به سمت مياندوآب کشيده شده که قرار است طور موقت(اجاره اي) براي انتقال مواد مورد نياز پتروشيمي تبريز در اختيار اين واحد صنعتي قرار گيرد. مديرشرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب خط انتقال تبريز- سراب- اردبيل را نيز يکي ديگر از ظرفيت انتقال فرآورده هاي نفتي برمي شمارد و مي گويد: ابتداي اين خط لوله 12اينچ است و در تاسيسات سراب و اردبيل، عمليات دريافت فرآورده را انجام مي دهد؛ اين خط لوله با 28 کيلومتر ادامه مسير به نيروگاه سبلان مي رسد.سلطاني همچنين از احداث يک رشته خط انتقال جديد فرآورده در شمال درياچه اروميه خبر مي دهد و مي گويد: اين خط لوله که هنوز بهره برداري و تحويل منطقه شمال غرب نشده است، از تبريز شروع مي شود و در تاسيسات انتهايي اروميه خاتمه مي يابد. سلطاني درباره پوشش عملياتي شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب توضيح مبسوطي مي دهد و اظهار مي کند: با توجه به تاسيسات احداث شده در زنجان، سوخت رساني به استان زنجان و شهرستان ميانه در استان آذربايجان شرقي به وسيله خط لوله 14اينچ ري - تبريز انجام مي شود.وي با بيان اينکه تامين سوخت مايع نيروگاه زنجان 3 نيز با انشعابي از خط انتقال 10اينچ تبريز- مراغه- مياندوآب- اروميه(تبريز تا مياندوآب 10 اينچ و ادامه آن تا اروميه 8 اينچ است) به سمت تاسيسات مراغه به وسيله اين منطقه عملياتي انجام مي شود، ادامه مي دهد: اين خط لوله همچنين با کمک تلمبه خانه و تاسيسات انتهايي تبريز، انتقال فرآورده هاي نفتي به آذربايجان شرقي و غربي را انجام مي دهد.به گفته سلطاني، تامين سوخت ناحيه مراغه نيز با منطقه شمال غرب است و اگرچه شمال استان کردستان در حوزه عملياتي اين شرکت نيست، اما با وجود انبار نفت مياندوآب، اين بخش از کردستان هم زير پوشش شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب منطقه عملياتي قرار گرفته است.
نقش آفريني مخابرات در انتقال بی وقفه و ايمن
ظرفيت ها و قابليت هاي فني در حوزه مخابرات، موضوع ديگري است که سلطاني علاقه مند است مطالبي را درباره آنها واگويه کند. وي با مهم برشمردن نقش مخابرات در انتقال ايمن و بدون وقفه نفت خام و فرآورده هاي نفتي مي گويد: گستردگي جغرافيايي خطوط لوله فعال در عملياتي منطقه شمال غرب و مسير طولاني آن که از چند استان گذر مي کند، پوشش مخابراتي قوي را مي طلبد. سلطاني ادامه مي دهد: از آنجا که شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران در اين حوزه قدمت زيادي دارد؛ به طوري که علاوه بر سرويس دهي به مجموعه خود، به ديگر بخش هاي صنعت نفت، حتي خارج از صنعت هم ارائه خدمات دارد. به واسطه اين قابليت، در شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال نيز ظرفيت هاي مخابراتي خوبي ايجاد و با بهره گيري از 29 ايستگاه مخابراتي، پوشش مخابراتي بالايي در اين منطقه عملياتي فراهم شده است. مدير شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب اضافه مي کند: اين ظرفيت مخابراتي هم اکنون به صورت صدا (ويس) و هم اطلاعات(داده) است؛ به اين معنا که ارتباط مراکز انتقال نفت(تلمبه خانه)ها با يکديگر يا با ستاد فقط با تلفن و از طريق صدا بود، اما با پيشرفت هاي ايجاد شده در اين زمينه و بهره گيري از فناوري هاي نوين، علاوه برصدا، انتقال داده و اطلاعات نيز با ايجاد شبکه داخلي «ون» امکان پذير شده است. اين شبکه مخابراتي مجهز به تجهيزات روز و پيشرفته پوشش مخابرتي و ارتباط مناسبي را بين مراکز انتقال نفت با يکديگر و ستاد ايجاد و کمک کرده است تا انتقال نفت خام و فرآورده هاي نفتي به گونه اي ايمن و بدون وقفه انجام شود. با بهره گيري از اين پوشش مناسب مخابراتي، خطوط لوله انتقال نفت و فرآورده هاي نفتي به طورمستمر پايش و کنترل مي شوند و در مناطقي هم که لازم به حضور نفر باشد، از خط بان بهره گرفته مي شود. ايستگاه هاي حفاظت از زنگ(ايستگاه هاي کاتديک) شيرهاي کنترل بين راهي و پايش هاي انسان( خط بان)ها نيز موارد ديگري هستند که کمک مي کنند انتقال نفت خام و فرآورده هاي نفتي با ضريب اطمينان بالا و بدون وقفه انجام شود.
نيروي انساني کارآمد
همه تجهيزاتي که در مراکز انتقال نفت شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب وجود دارد، در کنار نيروي انساني کارآمد معنا پيدا مي کند و اين نکته اي است که سلطاني به آن باور و تاکيد دارد. وي مي گويد: در ستاد اين شرکت چهار گروه در بخش هاي ستاد، عمليات، مخابرات وفني، بنا بر مسئوليتي که براي آنها مشخص است همدلانه مي کوشند تا چرخه انتقال نفت خام و فرآورده هاي نفتي، بي هيچ توقفي بچرخد. سلطاني ادامه مي دهد: در صنعت نفت فعاليت هاي سنگين، سخت و طاقت فرسايي وجود دارد مانند کار روي سکوهاي دريايي، اما در خشکي نيز سخت ترين کارها به حوزه خطوط لوله مربوط مي شود. چه در بخش انتقال نفت خام و فرآورده هاي نفتي و چه در حوزه انتقال گاز.
اين کار سخت و طاقت فرسا براي حفظ و نگاهداشت خطوط لوله و مراکز انتقال نفت که نه تعطيل مي شناسد و نه غيرتعطيل و بايد بدون وقفه در همه زمان ها انجام شود، با تکيه بر کوشش و همدلي همين نيروي انساني کارآمد، امکان پذير شده است؛ همدلي که آغاز آن روي زمين و ادامه اش زير زمين است و بي پايان.
حفظ و نگهداشت تجهيزات با بهره برداري صحيح
سلطاني اگرچه ناخواسته و به دليل ضرورت حضورش در مرکز انتقال تبريز، تاخير داشت، اما از زمان شروع گفت وگو(ساعت21) مطالب زيادي را در بخش هاي مختلف بيان کرد و با گذشت يک ساعت از زمان مصاحبه، هنوز مطالب ديگري در بخش هاي مختلف از جمله نگهداشت خطوط لوله و تاسيسات جانبي آنها براي گفتن دارد. او مي گويد: مهم ترين اصل در نگهداشت، بهره برداري صحيح و نخستين گام در اين زمينه به کارگيري بهره بردار مجرب است و خوشبختانه شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب با در اختيار داشتن نيروهاي آموزش ديده و زبده، از اين امتياز بي بهره نيست.
در اين بخش(بهره بردار) حفظ و نگهداشت خطوط لوله و مراکزانتقال نفت با تکيه بر تخصص و تجربه نيروهاي آموزش ديده، مجرب و صاحب صلاحيت منطقه انجام مي شود و برون سپاري انجام نشده است. مدير شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب با بيان اينکه در بخش مخابرات نيز عمده فعاليت ها به عهده نيروهاي رسمي است،ا ضافه مي کند: ترکيب نيروهاي تحصيلکرده و باتجربه موجب شده است کيفيت نيروي انساني شاغل در شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب نيز ارتقا يابد و اين امتياز مهمي براي منطقه است تا خدمات بهتري را ارائه دهد. سلطاني ارائه خدمات بهتر را به کارگيري سيستم هاي حفظ و نگهداشت نسبت و ادامه مي دهد: پياده سازي سيستم هاي يکپارچه مانند تعميرات پيشگيرانه موجب شده است حفظ و نگهداشت باهزينه هاي کمتر انجام شود. پيگ راني هاي هوشمند و معمولي نيز در سيستم هاي حفظ و نگهداشت تعريف شده اند؛ به طوري که در پيگ راني هوشمند، نوعي بازرسي فني انجام و براساس آن، عيوب خطوط لوله شناسايي و براي رفع آن اقدام مي شود. وي با بيان اينکه پيگ راني معمولي داخل لوله نيز در بازه هاي زماني مختلف انجام مي شود، مي گويد: با اين نوع پيگ راني مواد مزاحم و مانع در داخل خطوط پاکسازي وانتقال نفت خام و فرآورده هاي نفتي درون خطوط لوله با سهولت انجام مي شود. سلطاني تصريح مي کند: مجموعه پيگ راني ها(هوشمند ومعمولي)، تعميرات اساسي، تعميرات پيشگيرانه در کنار آموزش کارکنان در نحوه صحيح بهره برداري، همگي مواردي هستند که در حوزه حفظ و نگهداشت قرار مي گيرند و با افزايش عمر خطوط لوله و تاسيسات، هزينه ها در اين بخش را به پايين ترين سطح ممکن کاهش مي دهند.
انجام امور تعميراتي با اتکا به توان داخلي
سرپرست شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب همچنين از انجام عمده امور تعميراتي با اتکا به توان و تخصص نيروهاي مجموعه خود مي گويد و ادامه مي دهد: در سال هاي گذشته و با تقويت اين باور که تحريم هاي بين المللي، تهديد نيست و فرصت است، گام هاي بلندي در زمينه خوداتکايي برداشته شده است و امروز، بسياري از موارد تعميري با تکيه بر توان تخصص همين نيروها انجام مي شود. در حوزه تامين اقلام نيز، غالب نيازها همسو با سياست هاي اقتصاد مقاومتي با پشتيباني ستاد شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران، از داخل و در اندک مواردي، از طريق ثبت سفارش انجام مي شود.
حريم، مشکل هميشگي
«حريم خطوط لوله موضوعي تقريبا هميشگي و منطقه شمال غرب نيز با آن رو به روست.»
اين گفته سلطاني است و با يادآوري اينکه شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت يکي از و طولاني ترين مسيرهاي خط لوله را دارد، در توضيح آن مي گويد: حريم خطوط لوله انتقال نفت و گاز با توجه به قطر، طول مسير و تعداد خطوطي که کنار هم قرار گرفته اند، متفاوت است. براي مثال حريم خط انتقال 14اينچ و 16 اينچي که در اين حوزه عملياتي فعال است به 20 متر مي رسد؛ در حالي که در نقاط ديگر اين حريم ممکن است 8 متر يا 11متر باشد. نکته اي که وجود دارد، اين است که توسعه شهري، حريم خطوط لوله را تغيير داده است تا آنجا که بنا به ضرورت هاي ايمني، تغيير مسير و خروج آن از شهر در دستور کار قرار گرفت؛ مانند خط لوله اي که 10سال پيش معارض داشت و با هزينه بسيار زيادي از داخل شهر تبريز خارج شد تا ايمني شهروندان به خطر نيفتد. اما بايد گفت اين شرايط هميشه و مسير جايگزين براي احداث خط لوله جديد وجود ندارد. سلطاني مي گويد: يکي ديگر از مشکلات حوزه حريم خطوط لوله و مخابرات نفت، اين است که حريمي براي خطوط انتقال نفت تعريف نشده است در حالي که خطوط انتقال گاز داراي حريم قانوني هستند و وقف قانون مي توان با آن برخورد کرد. در اساسنامه شرکت ملي نفت ايران، ماده اي وجود داشت که حريم و اختيارات قانوني در اين حوزه رامشخص مي کرد، اما اين ماده از اساسنامه شرکت ملي نفت حذف شده و راه دفاع وجلوگيري از تجاوز به حرايم را بسته است. جلوگيري از تجاوز به حريم خطوط انتقال نفت و فرآورده هاي نفتي نيازمند ابزار قانوني است.
همه روزها، روز «کار» است
سلطاني تقريبا به همه مباحث فني که در حوزه عملياتي شمال غرب مي گذرد، اشاره کرد، اما هنوز از نيروي انساني وسختي کار آنها سخني به ميان نيامده است. او مي گويد: کار در مناطق عملياتي به دليل پراکندگي آن، في النفسه سخت است.نيروهاي عملياتي غالب اوقات در رفت وآمد هستند و گاه مدت زمان طولاني از خانواده دور مي مانند؛ اين دور ماندن ها، هم براي فرد و هم خانواده او، خالي از تبعات نيست، اما طبيعت کار درم ناطق عملياتي همين است. سلطاني که فعاليت در صنعت نفت را از 23 سال پيش آغاز کرده است، مي گويد: در نقاط مختلفي خدمت کرده ام و طي اين مدت، جابه جايي هايي داشته ام و در اين جا به جايي ها، خانواده ام هم با من جا به جا شد ه اند.
وي ادامه مي دهد: انتقال نفت خام و فرآورده هاي نفتي، فعاليتي مستمر است که نمي تواند توقف داشته باشد؛ بنابراين نيروهاي شاغل در اين حوزه نيز نمي توانند ساکن بمانند و هر جا که نياز باشد، بايد به همان سوي حرکت کنند تا چرخه انتقال از حرکت باز نايستد. مدير شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب ادامه مي دهد: نيروهايي که در چنين مناطقي کار مي کنند، هميشه در حال آماده باش قرار دارند و همه روزهاي سال براي آنها، روز «کار» است. وي با بيان اينکه «نفت»، صنعتي پيچيده وخطرناک است، مي گويد: «خطر» و پيچيدگي، جزء جدايي ناپذير اين صنعت و نيروهاي آن است. اين نيروها، در همه حال با «خطر» رويارويي و با رعايت دستورعمل هاي احتياطي، به آن بي اعتنايي مي کنند. سلطاني به کمبود نيروي انساني نيز اشاره دارد و مي گويد: ممنوعيت جذب نفر اين اجازه را نمي دهد تا نفر جديدي به مجموعه اضافه شود. اين موضوع کمبود نيرو در برخي مراکز انتقال نفت را مشهود کرده و بر فشار کار افزوده است. پايين بودن سمت هاي سازماني، ممنوعيت انتقال نفر از منطقه اي به منطقه ديگر به دليل نبود جايگزين، ديگر مواردي هستند که سرپرست شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب از آنها به عنوان چالش نام مي برد.
لزوم توجه به خانواده کارکنان
ساعت از 22 و 30 دقيقه گذشته است، اما سلطاني همچنان مطلب براي گفتن دارد؛ مطلبي از جنس خانواده کارکنان و توجه به ايجاد شرايط آرام و بانشاط براي آنها. او مي گويد: توجه به خانواده کارکنان وآرامش آنها به ويژه در محيط هاي عملياتي، نکته مهمي است که شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب نيز به آن توجه دارد. سلطاني ادامه مي دهد: برگزاري برنامه هاي گلگشت خانوادگي و کوهپيمايي، انجام مشاوره هاي روان شناسي به وسيله متخصصان فن برگزاري دوره هاي آموزشي مانند قرآن، همچنين ايجاد شرايط استفاده از امکانات ورزشي(استخر و...) ازجمله مواردي هستند که تلاش شده است خانواده کارکنان از آن بهره مند باشند.
استفاده از زائرسراي مشهد و مجموعه تفريحي محمودآباد نيز امکاناتي هستند که شرکت خطوط لوله ومخابرات نفت منطقه شمال غرب تلاش مي کند خانواده کارکنان بتوانند از آن استفاده کنند. مدير شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب با اشاره به اينکه متقاضيان فراوان استفاده از اين مکان ها در سراسر صنعت نفت، امکان پاسخگويي مناسب تر را به خانواده کارکنان نمي دهد، اظهار مي کند: سهميه هاي تخصيص يافته به اين حوزه عملياتي براي استفاده خانواده کارکنان از چنين امکاناتي بسيار کم است؛ به طوري که بنا بر آمار، به طور ميانگين هر 15سال يک بار نوبت استفاده از محيطي مانند محمودآباد براي کارکنان و خانواده آنها ايجاد مي شود. وي مي گويد: شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال غرب با وجود کمبود ها و محدوديت هايي که در استفاده ازامکانات اقامتي و تفريحي براي کارکنان وجود دارد، تلاش کرده است در موسمي مانند تابستان، با امکانات موجود خود به خانواده کارکنان خدمت رساني کند. سلطاني به يک نکته مهم ديگر اشاره و تصريح مي کند: پيش تر براي فرزندان کارکنان، جشن دانش آموزي برگزار مي شد که در بالا بردن روحيه آنها براي بهتر درس خواندن بسيار موثر بود. او مي گويد: با وجود اينکه چند سالي است اين جشن برگزار نمي شود، اما فرزندان کارکنان، همچنان پيگيري و منتظر برگزاري آن هستند. دنياي بچه ها با دنياي بزرگترها تفاوت دارد شايد با يک برنامه جايگزين بتوان جشن دانش آموزي را احيا و دل فرزندان را شاد کرد.
خط لوله در يک جمله
خطوط لوله و مخابرات نفت، صنعتي سخت، پيچيده و پرريسک، اما لذت بخش است که لذت بر همه موارد مي چربد.