ابتدا با این سوال آغاز کنیم که طرح جمع آوری گازهای همراه چشمه خوش از چه زمانی شروع شد و در این مسیر مهم چه هدفگذاری را دنبال می کند؟
مزایده فروش گازهای همراه چشمه خوش در سال 1399 انجام و قرارداد فروش گازها در دی سال 1399 با یک شرکت داخلی منعقد شد. با امضای قرارداد اجاره و تحویل زمین، پروژه به شکلی عملی کار خود را در اسفند سال 1399 آغاز کرد.
این طرح چه هدفی را دنبال می کند؟
هدف از اجرای این پروژه، جمع آوری گازهای همراه چشمه خوش و استحصال گاز سبک و میعانات گازی شامل LPG و C5+ است. بهره برداری مناسب از سرمایه های ملی، استفاده از توانمندی های داخلی در زمینه ساخت تجهیزات کاربردی از جمله کمپرسورها، توسعه اقتصادی، حذف یا کاهش حداکثری آلاینده های زیست محیطی است که با تکمیل زنجیره ارزش در فرایند نفت و گاز، ایجاد فرصت های سرمایه گذاری مولد، رونق کسب وکار و اشتغالزایی را در منطقه غرب کشور فراهم می آورد.
سهم شرکت های داخلی در اجرای این طرح چه میزان است و اگر بخواهیم جزییات بیشتری از قرارداد آن بدانیم، شامل چه مواردی می شود؟
این طرح شامل طراحی، تامین کالا، احداث و بهره برداری واحدهای تقویت فشار گاز و استحصال میعانات گازهای همراه چشمه خوش است. حدود 85 تا 90 درصد کالای طرح از سوی شرکت های داخلی ساخته می شود.
با این اوصاف براساس اجرای این طرح در پایان کار شاهد جمع آوری چه میزان گاز با چه ارزشی و در چه مقطع زمانی خواهیم بود؟
در این پروژه و طبق قرارداد حدود 67 میلیون فوت مکعب در روز (یک میلیون و 895 هزار متر مکعب در روز) گاز همراه جمع آوری می شود که قیمت هر متر مکعب گاز 75 صدم سنت دلار است که ارزش روزانه گاز حدود 14 هزار دلار خواهد بود. طبق برنامه های موجود، فعلا به مدت حدود یک سال این مقدار گاز جمع آوری می شود.
با توجه به اینکه وعده زمانی زیادی برای اجرای آن درنظر گرفته نشده، اشاره کنید که این طرح در حال حاضر در چه مرحله ای قرار دارد؟
هم اکنون قراردادهای فروش گاز و اجاره زمین منعقد و زمین تحویل و مین روبی انجام شده است. طراحی کامل صورت گرفته و کالاها عمدتا سفارش و کمپرسورها ساخته شده اند، ضمن اینکه فعالیت های اجرایی نیز آغاز شده است.
ارزش اقتصادی این طرح در پایان کار چه میزان تخمین زده می شود؟
ارزش سالانه طرح حدود پنج میلیون دلار است که از محل فروش گاز حاصل خواهد شد. پیمانکار خریدار گاز نیز از محل فروش گاز سبک و میعانات گازی تولیدی، کسب درآمد خواهد کرد.
اجرای این طرح چه اثرات زیست محیطی، اقتصادی و در بعد کلان تر در تکمیل زنجیره ارزش خواهد داشت؟
اجرای این طرح ضمن جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه و آلودگی محیط زیست، باعث رونق کسب و کار و ایجاد اشتغال و نیز ارزش افزوده و کسب درآمد خواهد شد، ضمن آنکه تکمیل زنجیره ارزش گازهای همراه نفت را به دنبال خواهد داشت.
چرا این طرح زودتر اجرایی نشد و در شرایط موجود شاهد اجرای آن هستیم؟
طرح اصلی جمع آوری گازهای همراه چشمه خوش و میادین اقماری آن در قالب طرح توسعه 16 میدان شرکت نفت مناطق مرکزی ایران انجام شده و حدود 85 تا 90 درصد پیشرفت دارد. هدف این طرح ارسال گاز همراه جمع آوری شده به کارخانه NGL3100 است؛ اما با توجه به برنامه راه اندازی و بهره برداری از کارخانه NGL3100 در اواسط سال 1401، طرح جمع آوری گاز نیز همزمان با ان جی ال 3100 تکمیل و بهره برداری خواهد شد.به همین دلیل تصمیم برآن شد که با برگزاری مزایده فروش گازهای همراه چشمه خوش، تا موعد راه اندازی و دریافت گاز توسط کارخانهNGL3100، در طرح دیگری گازهای همراه جمع آوری شود و مورد استفاده قرار گیرد.
توضیحاتی درباره میدان نفتی چشمه خوش و سابقه و میزان تولید و وضعیت فعلی یا احیانا برنامه توسعه ای آن ارائه کنید.
میدان نفتی چشمه خوش که در سال 1346 کشف شده و در سال 1356 مورد بهره برداری قرار گرفته، در استان ایلام واقع است. ظرفیت تولید میدان در حال حاضر حدود 80 هزار بشکه در روز است.
با توجه به اینکه کنسرسیوم توسعه دهنده میدان های چشمه خوش، دالپری و پایدارشرق در طرح جامع توسعه این میدان ها، برنامه نگهداشت و بهبود برداشت (IOR) میدان ها را ارائه کرده، در عین حال نیز مکلف شده که برنامه ازدیاد برداشت (EOR) را نیز با در نظر گرفتن آینده تولید از مخزن پس از ۱۰ سال ارائه دهد. هم اکنون در این بخش چه روندی را شاهد هستیم و آیا در این بخش از فعالیت هم در بعد زیست محیطی ملاحظات منظور در نظر گرفته شده است؟
در برنامه فعلی توسعه تکمیلی و نگهداشت تولید میدان، استفاده از تلمبه های درون چاهی در نظر گرفته شده است. در بحث زیست محیطی مرتبط با گازهای همراه تولیدی، پیمانکار برنامه خاصی ارائه نکرده؛ بنابراین همان برنامه اولیه شرکت نفت مناطق مرکزی ایران مبنی بر جمع آوری گازهای همراه و ارسال به کارخانه NGL3100 مد نظر شرکت نفت مناطق مرکزی است. گازهای همراه تا قبل از راه اندازی این کارخانه در پروژه مزایده فروش گازها، جمع آوری و مصرف خواهد شد.
شما چه نگاهی به اثرات اقتصادی زیست محیطی و اجتماعی طرح های جمع آوری گازهای همراه دارید؟
طرح های جمع آوری گازهای همراه نفت ضمن جلوگیری از هدر رفت و سوزاندن گازها و آلودگی محیط زیست، با تکمیل زنجیره ارزش تولید گاز باعث تولید گاز سبک (برای تزریق در مخازن نفتی یا مصرف در شبکه گاز کشور) و میعانات گازی ارزشمند، ایجاد ارزش افزوده بالا، رونق کسب و کار و ایجاد اشتغال مولد بخصوص در مناطق محروم در جوار تاسیسات نفتی می شود، ضمن آنکه در صورت تزریق گاز سبک در مخازن نفتی باعث افزایش ضریب بازیافت نفت (EOR) و افزایش برداشت از مخازن نفتی خواهد شد. در توسعه میادین نفتی باید به گونه ای برنامه ریزی شود که طرح جمع آوری و مصرف گازهای همراه نفت تولیدی نیز همزمان با طرح توسعه میدان، اجرا شود و مورد بهره برداری قرار گیرد تا به هیچ وجه و در هیچ برهه زمانی، گاز همراه سوزانده نشود.