حمل ونقل و برق سبز آینده بنزین را چگونه رقم می زنند ؟
روند تحولات حوزه انرژی در حال سرعت گرفتن است، تولید و مصرف انرژی های تجدیدپذیر مانند باد و خورشید به سرعت در حال افزایش است، بی شک شما هم حین رانندگی و گذر از بزرگراه ها با عبور تریلی های حامل توربین های بادی غول پیکر روبه رو شده اید. در بودجه پیشنهادی جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا که به تازگی ارائه شده است ؛ مبلغ زیادی به تحقق اهداف تغییرات آب و هوایی از جمله مشوق هایی برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر تخصیص یافته است. برای نمونه بودجه وزارت انرژی آمریکا حدود 10 درصد افزایش می یابد در حالی که برای توسعه نسل های نو وسائط نقلیه برقی، راکتورهای هسته ای و دیگر انرژی های نو با 27 درصد افزایش نسبت به گذشته 8 میلیارد دلار در نظر گرفته شده است. هزینه ساخت صفحه های فتوولتائیک خورشیدی و توربین های بادی دریک دهه اخیر بسیار کاهش یافته است و قیمت باتری های ویژه ذخیره برق در دو سال گذشته نصف شده است. مسئله توسعه انرژی های تجدیدپذیر به منظور جایگزینی سوخت های فسیلی با هدف کاهش گازهای گلخانه ای (GHG)و جلوگیری از آثار منفی گرم شدن کره زمین، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. برآورد افزایش استفاده از انرژی های تجدیدپذیر و کاهش مصرف سوخت های فسیلی کار چندان مشکلی نیست. صنعت زغال سنگ مجبور به پذیرش این واقعیت شده، اما صنعت نفت و گاز که طی 20 سال گذشته به ویژه در زمینه انقلاب شیل موفق بوده ، تمایلی به پذیرش این واقعیت ندارد و این موضوع هم قابل درک است زیرا سودهایشان کاهش می یابد و مشاغل زیادی از بین می روند.
روند کاهش مصرف سوخت های فسیلی و کاهش نقش صنایع نفت و گاز آهسته یا پرشتاب خواهد بود؟ روند تعدیل به صورت تدریجی طی می شود یا با اختلالی دردناک روبه رو خواهیم بود؟ بعضی از پرسش ها با مشخص شدن آمارهای مربوط به سبز شدن صنایع برق و حمل ونقل ایالات متحده آمریکا، دو مصرف کننده بزرگ نفت و گاز پاسخ داده می شود، تجزیه و تحلیل در این باره بیش از حد ساده است اما هنوز خردمندانه به شمار می آید. براساس آمارهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، با بررسی مصرف سوخت های فسیلی در ایالات متحده آمریکا در سال 2018 میلادی و مقایسه آن با روند توسعه انرژی های تجدیدپذیر و هسته ای می توان به درک صحیحی از تحولات پیش رو رسید. در تجزیه وتحلیل آمارها حتی رشد جمعیت جهان و نیاز به انرژی اضافی نیز لحاظ نشده است، اگرچه این موضوع می تواند تا سال 2040 میلادی نیز مسئله ای قابل توجه باشد.
برق سبز
جمع آوری داده ها در ایالات متحده آمریکا برای حرکت به سوی برق سبز یک چالش به شمار می آید زیرا شرایط کنونی هر ایالت و اوضاع آنها در سال 2050 میلادی متفاوت خواهد بود. با این حال، به طور کلی آمریکا یک نقطه انتهایی دارد: تولید 100 درصدی برق با کربن صفر تا سال 2035 میلادی، همان طور که رئیس جمهوری آمریکا پیشنهاد داده است و انرژی هسته ای در این هدف گذاری به عنوان انرژی تجدیدپذیر در نظر گرفته می شود. نقطه آغاز این رقم 38 درصد است که از منابع تجدید پذیر در کنار منابع هسته ای حاصل می شود. بخش هسته ای قابل بحث و در عین حال قابل توجه است و به تحقق 100 درصدی هدف تعیین شده کمک می کند. اگر قرار است برق آمریكا تا سال 2035 میلادی بدون كربن باشد، تمام برق تولید شده از منابع زغال سنگ و گاز طبیعی باید با انرژی های تجدیدپذیر مانند باد و خورشید جایگزین شود زیرا احتمال دارد انرژی هسته ای آمریکا جای چندانی برای توسعه نداشته باشد ، بنابراین دیگر انرژی های تجدیدپذیر باید از رقم کنونی 8 واحد به 31 واحد در سال 2035 برسد و باید دید که چنین هدف بزرگی تا چه اندازه عملی خواهد بود. براساس سناریوی تعریف شده برچیدن نیروگاه های زغال سنگ غیرواقعی نیست زیرا بسیاری از آنها پیش تر از بین رفته اند یا تاریخ پایان عمر آنها پیش از سال 2035 میلادی خواهد بود، اما پایان بخشیدن به فعالیت نیروگاه های گازی برق آسیب های قابل توجه در پی خواهد داشت، برای تحقق این هدف مصرف گاز طبیعی باید از 31 واحد به 21 واحد برسد و این موضوع بیانگر افت خیره کننده 32 درصدی مصرف گاز طبیعی در طول 15 سال است. کاهش 32 درصدی مصرف گاز طبیعی شامل بخش های دیگر از جمله صنعتی، مسکونی و تجاری نمی شود، اما به تبع آن مصرف این بخش ها نیز کاهش می یابد. برای نمونه، چند شهر در ایالت کالیفرنیا در حال بررسی ممنوعیت استفاده از گاز طبیعی در ساختمان های جدید یا به طور کلی استفاده از این سوخت فسیلی هستند که با این وضع رقم کاهش مصرف گاز از 32 درصد نیز فراتر می رود.
صنعت حمل و نقل بیشترین مصرف کننده نفت به شمار می آید از این رو زمان آن رسیده است که مطالعه خود را روی تحولات پیش روی این صنعت در آینده متمرکز کنیم. روند سبز شدن سوخت مصرفی ماشین ها و کامیون ها در بعضی از کشورها شتابی قابل توجه دارد. نروژ با مصرف بیش از 50 درصدی وسائط نقلیه برقی در زمینه فروش خودروهای جدید پیشتاز است، اما آمریکا به طور جدی در این زمینه از قافله عقب است. استرالیا هم از این قافله عقب مانده است، در حالی که استرالیای جنوبی، یکی از هفت ایالت این کشور در زمینه تولید برق از منابع انرژی های تجدید پذیر پیشتاز است و بعضی از ایالت های دیگر این کشور نیز چندان هم از این فضا عقب نیستند. کارخانه خودروسازی فولکس واگن به تازگی از حرکت خود به سمت توسعه تولید خودروهای الکتریکی (EV)خبرداده است. قیمت خودروی «SRV پایه» که «ID.4» نامیده می شود 40 هزار دلار است و 250 مایل بر ساعت سرعت دارد. این کارخانه آلمانی برای فروش یک میلیون خودروی برقی در سال 2021 میلادی هدف گذاری کرده است و به نظر می رسد حتی قصد دارد در ایالات متحده آمریکا ایستگاه های شارژ برق بسازد. در آمریکا، خودروهای برقی نیز وارد بازار مصرف شده اند، اما این رقم کمتر از 2 درصد کل خودروهای فعال در این کشور است و اگر ایستگاه های شارژ به سرعت ساخته نشوند، نمی توان چندان به افزایش استفاده از این خودروها امیدوار بود. مصرف سوخت در صنعت حمل و نقل ایالات متحده آمریکا در سال 2018 میلادی 26 واحد بوده است و وزارت زیرساخت، حمل و نقل و توسعه منطقه ای استرالیا پیش بینی می کند که فروش وسائط نقلیه برقی تا سال 2040 میلادی به 50 درصد می رسد. برای نمونه اگر این برآورد بدان معنا باشد که تا سال 2040 میلادی یک سوم کل وسائط نقلیه جاده ای برقی می شوند، در این صورت رقم 26 واحد مربوط به صنعت حمل و نقل متکی به نفت، با 9 واحد کاهش روبه رو می شود. از آنجا که براساس برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا، کل مصرف نفت 37 واحد است، کاهش 9 واحدی به معنای افت 24 درصدی تولید نفت در آمریکا تا سال 2040 میلادی خواهد بود، اما چنانچه مصرف صنعتی نفت هم با کاهش همراه باشد، همان طور که انتظار می رود، رقم کاهش تولید نفت آمریکا بیشتر از 24 درصد خواهد بود.
سراشیبی کاهش تولید نفت و گاز
بنابراین با برآوردی تقریبی، تولید گاز طبیعی آمریکا تا سال 2035 میلادی با 32 درصد کاهش و تولید نفت خام این کشور تا سال 2040 میلادی با 24 درصد افت روبه رو می شود. افت تولید گاز طبیعی بر مبنای هدف دولت فدرال استوار است که البته احتمال دارد برای تحقق آن باید سازوکار قیمت گذاری کربن مسیری موفقیت آمیز را طی کند. پیش بینی کاهش تولید نفت خام بر مبنای مطالعه جامع مدل سازی افزایش شمار وسائط نقلیه برقی تا سال 2040 میلادی بوده است. مسیر سراشیبی عنوانی جالب برای توصیف انتقال تدریجی به سمت کاهش تولید نفت و گاز است. متداول ترین برآورد برای رسیدن به انتهای این سراشیبی سال 2050 در نظر گرفته شده که به طور کلی به عنوان هدف به صفر رساندن انتشار گازهای گلخانه ای پذیرفته شده است. اما در این مقاله مسیر سراشیبی دارای افت ارتفاع 32 درصدی تا سال 2035 میلادی برای گاز طبیعی و افت ارتفاع 24 درصدی تا سال 2040 میلادی برای نفت خام است. این درصدها احتمالا در حد پایین تری هستند بنابراین وقتی شرکت های نفت و گاز درباره رهایی از شیوع ویروس کرونا و بازگشت به مسیر بهبود، قیمت نفت و چاه هایی که در سال 2020 تعطیل شدند صحبت می کنند، دلیلشان این است که تمایل دارند سود و تعداد مشاغل این صنایع را ثابت نگه دارند. چنین استدلالی با تصویری ساده از عرضه و تقاضا بر مبنای آمارهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا منافات دارد. در ایالات متحده، اگر تقاضا برای سوخت های فسیلی در بخش های برق و حمل ونقل کاهش یابد، احتمال دارد این کاهش عرضه به صورت افت تولید نفت و گاز خود را نشان دهد. در حالی که دولت فدرال، موضوع تغییرات اقلیمی را تا حد شرایط «بحرانی» اعلام می کند و زمینه ای تازه برای اقدام های اقلیمی در میان جمعیت ایالات متحده ظاهر می شود، از حرکت در مسیر کاهش تولید نفت و گاز حمایت می شود. شاید عاقلانه باشد که شرکت های نفت و گاز هم موضعی فعالانه داشته باشند و تحولات پیش روی تجارت خود را هر چند که ممکن است ناخوشایند باشد، بررسی کنند. ممکن است ساده ترین راه پیش رو برای شرکت های نفت و گاز ورود به عرصه تولید انرژی های تجدیدپذیر باشد.
شرکت انگلیسی بی پی این کار را با تعهد به 40 درصد سرمایه گذاری در زمینه توسعه تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر تا سال 2030 در پیش گرفته و شرکت فرانسوی توتال نیز این مسیر را با خرید سهام شرکت هندی آدانی گرین انرژی (Adani Green Energy) به ارزش 2 میلیارد و 500 میلیون دلار طی کرده است. اکسان موبیل آمریکا شرکتی به نام «اکسان موبیل لو کرین سولوشنز» (ExxonMobil Low Carbon Solutions) تاسیس کرده است که در ابتدا در زمینه جلوگیری از انتشار و ذخیره سازی کربن فعالیت خواهد کرد و شرکت آمریکایی اکسیدنتال پترولیوم در حال ساخت دیواری عظیم از طرفداران به صفر رساندن کربن و ذخیره سازی آن در زیر زمین است. از این رو روند تحولات حوزه انرژی شتاب گرفته است.
منبع: فوربز
نویسنده: ایان پالمر
مترجم: امیر دشتی