راهبردی مخازن مشترک نفت و گاز زیر چتر کار گروه ویژه
مشعل تکمیل و توسعه میدان های مشترک نفت و گاز را می توان از اولویت های مهم دولت سیزدهم به موازات افزایش صادرات نفت خام دانست که برنامه ویژه ای برای آن تدارک دیده شده است تا هر چه بیشتر در مسیر حفظ منافع ملی ایران گام برداشته شود. منافعی که هر کدام از دولت ها وظیفه صیانت از آنها را در تولید، توسعه و نگهداشت عهده دار هستند. طبق اعلام جواد اوجی، وزیر نفت، تکمیل توسعه میدان های مشترک از اهم واجبات است و میدان های مشترکی که تا امروز به سراغ آنها نرفته اند، در دولت سیزدهم تعیین تکلیف می شوند .در این زمینه نیز برنامه مدونی برای تکمیل توسعه میدان های مشترک داریم. گستردگی میدان های نفت و گاز در ایران باعث شده تا برخی از این میادین با کشورهای همسایه مشترک باشد و نیمی از میدان در طرف ایران و نیمی دیگر در طرف کشور همسایه قرار بگیرد. ايران در تمام سال های پس از انقلاب غير از دوران جنگ، هر سال کشف جديدي داشته و در اين مدت در مجموع 73 ميدان مشتمل بر 36 ميدان نفتي و 37 ميدان گازي کشف شده که از اين ميان، بخش زیادی ميدان مرزي و مشترک بوده اند.
ایران با در اختیار داشتن حداقل ۲۸ میدان مشترک نفت و گاز با کشورهای همسایه از جمله ۱۸ میدان نفتی، چهار میدان گازی و ۶ میدان نفت و گاز، یکی از معدود کشورهای جهان با این تعداد ساختار مشترک است. از این ۲۸ میدان، ایران با عراق ۱۲ حوزه مشترک، با امارات 7 مخزن مشترک، با قطر و عمان هرکدام ۲ مخزن مشترک و با عربستان، کویت و ترکمنستان هرکدام یک مخزن مشترک دارد و به عبارتی حدود۵۰ درصد ذخایر گاز طبیعی ایران در مخازن مشترک است؛ از این رو مطالعه و شناخت تمامی ابعاد سیاسی، فنی، اقتصادی و حقوقی توسعه مخازن مشترک هیدروکربوری با تاکید بر مدیریت صیانتی مخزن، از اهمیت و ضرورت برخوردار است و دولت سیزدهم با توجه به حیاتی بودن این مساله برای منافع کشور، آن را در صدر اولویت های خود قرار داده است.
تشکیل کارگروه راهبری مخازن مشترک نفت و گاز
به این ترتیب، کارگروه راهبری مخازن مشترک نفت و گاز با ابلاغ مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران تشکیل شده است.
در ابلاغیه مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران خطاب به مدیران عامل شرکت های تابع و مدیران و رؤسای واحدهای ستادی این شرکت آمده است: با استناد به اسناد بالادستی، قوانین برنامه های پنج ساله توسعه کشور، به ویژه سیاست های کلی نظام ابلاغی مقام معظم رهبری در زمینه صیانت از منافع ملی در مخازن مشترک نفت و گاز، همسو با برداشت حداکثری از میدان های مشترک نفت و گاز و اولویت دهی به برنامه ها و اقدام های اکتشافی، توسعه ای و تولیدی در شرکت ملی نفت ایران و به منظور استفاده حداکثری از ظرفیت های ستادی و عملیاتی و همکاری تمامی کارشناسان، نخبگان و صنعتگران، کارگروه راهبری مخازن مشترک نفت و گاز تشکیل می شود.
محدوده فعالیت کارگروه
محدوده فعالیت کمیته شامل تمامی فعالیت های مرتبط با مخازن مشترک تولیدی و میدان های مشترک در حال توسعه و توسعه نیافته نفت و گاز و ظرفیت های اکتشافی هیدروکربنی مرزی خواهد بود و اهم شرح وظایف در سه حوزه میدان های تولیدی، توسعه ای و ظرفیت های اکتشافی هیدروکربنی مرزی موارد تدوین و ابلاغ سیاست ها، برنامه ها و نقشه راه توسعه و تولید از میدان های مشترک نفت و گاز، تدوین و نظارت بر پیاده سازی نقشه راه توسعه دانش فنی و به کارگیری فناوری های نو برای افزایش ضریب برداشت از میدان های مشترک به منظور افزایش برداشت و حداکثرسازی سهم کشور، برنامه ریزی با رویکرد اولویت تولید از مخازن مشترک در برنامه های کوتاه مدت سالانه و بلندمدت، اولویت دهی به طرح های اکتشافی، تولیدی، حفظ و نگهداشت و توسعه ای میدان های مشترک نفت و گاز در تدوین برنامه ها و تخصیص منابع انسانی، مالی، دکل، تجهیزات و دیگر منابع و فرآیندهای تصمیم سازی و تصمیم گیری، نظارت بر حسن اجرای پروژه های اکتشافی و توسعه ای و برنامه های تولیدی میدان های مشترک، تدوین و نظارت بر حسن اجرای برنامه جامع اکتشافی برای پوشش دهی همه نواحی مرزی کشور (خشکی و دریا)، تدوین و پیاده سازی راهکار و فرآیندهای نظارت و رصد دائمی فعالیت ها و برنامه های اکتشافی، تولیدی و توسعه ای کشورهای همسایه در میدان های مشترک به منظور حراست از منافع ملی، پیگیری ایجاد و نظارت بر فعالیت های کمیته های مشترک فنی میدان ها با کشورهای همسایه با هدف تولید متعادل و متناسب و جلوگیری از رقابت های منفی مخرب، ایجاد سامانه مرکزی تولید و فعالیت های فعلی و برنامه های اکتشاف، توسعه و تولید میدان های مشترک برای مدیریت متمرکز و ایجاد کارگروه های فنی به منظور ارزیابی، تصمیم سازی و تهیه و تدوین گزارش های منظم شش ماهه خواهد بود.
راهبری یکپارچه فعالیت ها
نشست های کمیته به صورت منظم زیر نظر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و عضویت مدیران ستادی و شرکت های تابع و با رویکرد سیاست گذاری، برنامه ریزی، تصمیم گیری و راهبری یکپارچه فعالیت ها و انسجام بخشی به فعالیت های گسترده زنجیره اکتشاف، ارزیابی، توسعه و تولید در میدان های مشترک نفت و گاز تشکیل خواهد شد. مدیریت های ستادی و مدیران عامل و هیئت مدیره شرکت های تابعه موظف به اجرا و پیگیری تصمیم های کمیته و ارائه گزارش عملکرد خواهند بود.
اهداف مهم وزارت نفت
بدون شک تشکیل کارگروه راهبری مخازن مشترک نفت و گاز می تواند به انسجام هر چه بیشتر فعالیت ها در مسیر تکمیل و توسعه میدان های مشترک نفت و گاز بینجامد.
همان هدف گذاری که جواد اوجی بر آن تاکید داشته و در برنامه خود برای وزارت نفت در سرفصل اکتشاف، توسعه، حفظ و نگهداشت تولید (نفت، گاز و میعانات) با اولویت میدان های مشترک برنامه هایی همچون تعیین تکلیف اکتشاف، توسعه،تولید و نگهداشت توان تولید از میدان های مشترک نفتی و گازی اعم از توسعه نیافته و قدیمی در نواحی خشکی و دریا، ایجاد بستر مناسب و ارائه مشوق های لازم به منظور جذب سرمایه و تأمین مالی توسعه و تولید از میدان های مشترک، رفع و اصلاح رویه های موجود مانند اصلاح نوع قراردادها و شیوه مناقصات با هدف بهبود وضعیت توسعه و افزایش و نگهداشت توان تولید با اولویت میدان های مشترک، تکمیل توسعه میدان گازی پارس جنوبی، اجرای برنامه های گسترده نگهداشت توان تولید میدان گازی پارس جنوبی و تعیین تکلیف فشارافزایی این میدان، تهیه طرح جامع به همراه پیش بینی منابع مالی موردنیاز به منظور بازسازی و نوسازی تأسیسات تولید نفت و گاز مورد اشاره قرار گرفته است.جواد اوجی در برنامه پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی با اشاره به عدم تعیین تکلیف توسعه و تولید میدان های مشترک نفت و گاز تصریح کرد: به منظور تعیین تکلیف، تکمیل/توسعه و تولید حداکثری از میدان های مشترک نفتی و گازی مهم در نواحی خشکی و دریایی اقدام موثری صورت نگرفته است و طی سال 92 نسبت به فسخ و کان لم یکن کردن برخی از قراردادهای سرمایه گذاری خارجی و داخلی اقدام شده است که به عنوان مثال به فسخ قرارداد خارجی توسعه میدان مشترک آزادگان جنوبی و کان لم یکن کردن قراردادهای داخلی توسعه فاز 11 میدان مشترک پارس جنوبی و فرزاد آ می توان اشاره کرد.