نگاهی به عملکرد پردیس انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت
مدیـــریت خوردگی و بهبود عملکردها در اولویت است
مشعل پژوهشگاه صنعت نفت به عنوان بازوی علمی و فناوری صنعت نفت توانسته است سهم قابل توجهی در افزایش تولید داخلی، کاهش وابستگی به شرکت های خارجی و خام فروشی در محصولات اولیه داشته باشد. راهبرد پژوهشگاه صنعت نفت، ایجاد ارزش افزوده از راه تولید و تجاریسازی فناوری، با رویکرد اصل انجام پژوهش برای توسعه و داخلی سازي فناوریهای جدید است. این مجموعه در کنار دانشجویان و پژوهشگران در رقابت با شرکت های خارجی قرار گرفته و دراین مسیر توانسته است سهم قابل توجهی درتامین نیازهای فناورانه ودانش فنی دوران تحریم و محدودیت های اقتصادی که کشورهای دیگر اعمال کرده اند، داشته باشد.
پژوهشگاه صنعت نفت دارای زیرمجموعه های تخصصی است که هر یک متناسب با وظایف تعریف شده، پروژه های مختلفی را دنبال می کنند. پردیس پژوهش و توسعه انرژی و محیط زیست یکی از این زیرمجموعه های فعال است که تعامل مستقیم و اثرگذاری با شرکت های چهارگانه زیرمجموعه صنعت نفت دارد. این مجموعه با اجرای پروژه های محیط زیستی توانسته است تاثیر قابل توجهی در رعایت الزامات زیست محیطی و سلامت در محیط های صنعتی داشته باشد. اجرای طرح مدیریت خوردگی وکارگاه های کاهش خوردگی در شرکت های مختلف، یکی از اقدام های این پردیس است که بارها تکرار شده است و همچنان ادامه دارد.
پروژه هایی موثر و مستمر برای صنعت نفت
پردیس پژوهش وتوسعه انرژی و محیط زیست دارای بخش های مختلفی همچون پژوهشکده محیط زیست و بیوتکنولوژی، پژوهشکده بهینه سازی و توسعه فناوری های انرژی، همچنین پژوهشکده حفاظت صنعتی، مرکز پژوهش تجزیه و ارزیابی مواد است. این مجموعه در سال های اخیر تاکنون پروژه های موثر و مستمر داشته که ممکن است در اخبار و جریان اصلی تحولات نفت چندان به چشم نیامده باشند، اما برای ادامه فعالیت بدنه صنعت نفت اهمیت زیادی دارند. این مجموعه تاکنون پروژه های موفقی همچون تست ميداني آنالايزر تشخيص و اندازه گيري ادورانت مصرفي شركت ملي گاز استان هرمزگان، عملیات کنترل و مدیریت آفات صنعتی و بهداشتی منطقه خلیج فارس (بندرعباس)، اجرای میدانی پاکسازی زيستی خاک های آلوده به ترکيبات نفتی، همچنین شبيه سازي پراكنش آلاينده هاي هوا با بررسي كمي و كيفي منابع انتشار آلاينده هاي هوا و گازهاي گلخانه اي ، سامانه جداکننده نفت از آب (CPI) InterceptorCorrugated Plate ، سامانه شناورسازی به کمک هوای محلول (DAF)Dissolved Air Flotation ، هاضم هوازی لجن و... را اجرا کرده و در برخی موارد نیز همچون کنترل خوردگی، به شکلی مرتب و بی وقفه در زیرمجموعه های صنعت نفت پروژه هایی را اجرایی کرده است.همچنین پردیس انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت مجموعه ای را برای بهبود و تسریع روند کار صنعتی تهیه کرده است که از جمله می توان به نرم افزار ارزيابي ريسك خطوط انتقال ، نرم افزار مديريت داده هاي پايش خوردگي ، نرم افزار مديريت هزينه هاي خوردگي، نرم افزار Coating Data Management و نرم افزار Petro Tube Creep Soft اشاره کرد.
مدیریت خوردگی، محور اصلی پیگیری ها
از آنجا که يكي از اولويت هاي اساسي پژوهشگاه صنعت نفت استفاده از فناوري ديجيتال و به کارگیری این فناوری ها در صنایع است ، تلاش می کند پروژه های خود را در همکاری مشترک با شركت هاي دانش بنيان مختلف اجرایی کند و از این جهت پژوهشگاه صنعت نفت و پردیس محیط زیست در همکاری با دانش بنیان ها در صدر قرار دارد. یکی از اقدام های مهم و کاربردی پردیس محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت با شرکت ملی گاز است که ابتدا قرار بود شرکت های خارجی آن را اجرا کنند اما با توجه به شرایط تحریمی، پژوهشگاه صنعت نفت به میان آمد و اجرای آن را به عهده گرفت. یکی دیگر از پروژه های مشترک این مجموعه، اجرای روش های بهینه سازی مصرف انرژی است که برای آن ده ها پروژه مرتبط با حوزه مدیریت انرژی در واحدهای صنعتی و ساختمانی اجرا شده یا در حال اجراست. اما یکی از اصلی ترین برنامه های این پردیس، اجرای پروژه های مختلف در مسیر مدیریت خوردگی است. در همین زمینه این مجموعه بارها همایش ها و جلسات آموزشی با زیرمجموعه های اجرایی برگزار کرده است. مستهلک شدن تجهیزات نفتی و بالا بودن عمر تأسیسات صنعت نفت، یکی از چالش های مهم شرکت های تولیدی و اجرایی صنعت نفت است و بهینه سازی این تجهیزات از مسائل مهم صنعت نفت به شمار می آید. به عنوان نمونه، پردیس انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت به بومی سازی رنگ های مصرفی در سکوهای نفتی شرکت نفت فلات قاره کمک کرده است. یکی از روش های افزایش طول عمر تأسیسات نفتی، استفاده از پوشش های صنعتی است که این پوشش ها عمدتاً از خارج از کشور وارد می شود؛ پردیس محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت هم در این زمینه فعالیت های بسیار گسترده ای را انجام داده است و محققان این مجموعه تلاش می کنند پوشش های صنعتی بومی را جایگزین پوشش های وارداتی برای تأسیسات نفتی کنند.در عین حال، مواد شیمیایی مصرفی که در حوزه بالادست و پایین دست نفت مورد مصرف قرار می گیرند، زیاد است ضمن این که گردش مالی زیادی هم دارد و چنانچه بتوانیم مدیریت مناسبی در زمینه کیفیت و مقدار مصرف این مواد در دستور کار قرار دهیم، به طور حتم این موضوع می تواند به افزایش عمر تأسیسات نفتی کمک کند. پژوهشگاه صنعت نفت دستورعمل های استفاده از مواد شیمیایی را با آخرین روش های روزآمد دنیا مطابقت داده و در اختیار شرکت ملی نفت قرار داده است تا با استفاده مناسب از موادشیمیایی از خوردگی تأسیسات تا حد زیادی جلوگیری کند. استفاده از همه مواد شیمیایی مصرفی در صنعت نفت در حوزه بازدارنده های خوردگی، ضد رسوب، میکروب کش و پوشش از سوی شرکت ملی نفت به پژوهشگاه صنعت نفت ارجاع داده شده است و حتی در برخی موارد، انتخاب و ارزیابی مواد شیمیایی مناسب، به صورت میدانی برای پروژه های متعدد به عهده پژوهشگاه صنعت نفت است زیرا اگر این مواد به درستی انتخاب نشوند، می توانند آسیب های جبران ناپذیری را به تأسیسات شرکت نفت وارد کنند.
زیرمجموعه های تخصصی در تعامل با دانشجویان
پردیس انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت یک زیرمجموعه اجرایی مهم به نام «مرکز پژوهشی تجزيه و ارزيابی مواد»دارد که در آن بسیاری از نیازهای مرتبط صنعت نفت پیگیری و ارزیابی می شود. در این مجموعه کارشناسان مرتبط به شناخت مواد، تجزیه و ارزیابی کارکردهای آنها می پردازند. این بخش ها یكی از اركان اصلی فعالیت های پژوهشی در صنایع نفتی جهان است و عمدتاً مسئول انجام این موارد، گروهی است كه تحت عنوان كلی «گروه تجزیه» شناخته می شود. در پژوهشگاه صنعت نفت نیز این امر مهم به گروه تجزیه و ارزیابی مواد واگذار شده كه مسئول تفكیك، تجزیه و شناخت مواد توسط روش های دستگاهی، شیمیایی و فیزیكی با تكیه بر آگاهی های دانش و مهارت فنی كاركنان متخصص و مستعد خود است، به طوری كه ویژگی های این گروه در برخورداری از تخصص ها، اطلاعات، توان كاربرد روش ها و فنون تجزیه و نهایتاً مجهز بودن به دستگاه های مختلف باعث شده است تا فعالیت های پژوهشی و خدمات آن منحصر و محدود به صنعت نفت نشود، بلكه سایر وزارتخانه ها، ارگان ها، دانشگاه ها، مراكز تحقیقاتی و صنایع نیز بر حسب نیاز از امكانات آن برخوردار شوند. این مجموعه به دو سرشاخه«پژوهش تجزيه هاي دستگاهي» و«پژوهش تجزيه هاي شيميايي، فيزيكي و استاندارد» تقسیم می شود که هر کدام ماموریت های مختلفی دارند و گواهینامه ها و تائیدیه های بین المللی مختلفی را کسب کرده اند. انجام خدمات علمي آزمايشگاهي براي صنايع نفت، گاز و پتروشيمي، دانشگاه ها، مراكز تحقيقاتي و ساير صنايع ، تدوين، توسعه و پياده سازي روش هاي تجزيه اي و ارائه خدمات مشاوره اي در زمينه آناليز نمونه و اجراي پروژه هاي مرتبط با آناليز و مهندسي معكوس، از جمله ماموریت های اصلی و مهم این بخش از پردیس انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت عنوان شده است. نکته قابل توجه در مورد پردیس پژوهشگاه صنعت نفت همکاری نزدیک دانشجویان و محققان دانشگاهی به طور مشترک است . این همکاری های مشترک باعث شده بخش زیادی از تجربیاتی که در دو حوزه دانشگاه و صنعت نفت به دست آمده، به شکلی کاربردی تر در صنعت نفت به کار گرفته شود. این همکاری در کنار اثرگذاری مثبتی که برای صنعت نفت دارد، به نقطه امیدی برای جریان علمی و آزمایشگاهی و گروه های فناور و تحقیقاتی تبدیل شود و می تواند از مهاجرت نخبگان جلوگیری کند.