در گفت وگو با رئیس مرکز خدمات مشاوره ای صنعت نفت مطرح شد:
مشاوره؛ پنجره ای رو به زندگی بهتر
سمیه راهپیما مرکز خدمات مشاوره ای صنعت نفت یکی از زیرمجموعه های مدیریت توسعه منابع انسانی است که با هدف ارائه انواع خدمات مشاوره به کارکنان و خانواده های آنها فعالیت می کند. این مرکز در زمینه هایی مانند پیش از ازدواج، روابط زوج، خانواده، فردی، فرزند پروری، کودک و نوجوان، همچنین روان سنجی، توانبخشی، اعتیاد، تحصیلی، شغلی وحقوقی، ارائه دهنده خدمات دراین بخش هاست .
خدمات مشاوره ای در مرکز خدمات مشاوره صنعت نفت برای کارکنان رسمی شرکت های اصلی، ستاد وزارت نفت، همچنین شرکت های تابعه وخانواده آنها از طریق مراکز معتبر در شهر تهران انجام می شود، ضمن آنکه کارکنان قرارداد مستقیم و ارکان ثالث نیز ازخدمات مرکز مشاوره صنعت نفت ایران به صورت حضوری بهره مند می شوند. کارکنان مناطق زیرپوشش صنعت درنقاط مختلف کشور نیز می توانند از سامانه «همراز»» برای مشاوره تلفنی استفاده کنند. خدمات رایگان در مرکز روان شناسی و مشاوره پندار این مرکز شامل ارزیابی جامع اختلالات زبانی، گفتار و بلع، جلسه مشاوره پیش از ازدواج و روابط زوجی و غربالگری اختلال های رفتاری فرزندان است. اینها مطالبی است که مریم مقدسی، رئیس مرکز خدمات مشاوره صنعت نفت در گفت وگو با خبرنگار «مشعل» به تشریح آنها پرداخته است.
مشاوره روان شناسی چه تعریفی دارد و چقدر می تواند در بهبود و سلامت روان و سبک زندگی افراد کمک کننده باشد؟
متخصصان و اهل فن از این واژه تعاریفی متعدد دارند. برخی آن را یک حرفه یاورانه، فرآیندی تعاملی و مستلزم شناخت و درک مناسبی از ویژگی ها، نیازها وقابلیت های مراجعان و وضعیت و شرایط محیطی آنها، عنوان کرده اند. برخی نیز مشاوره را ارتباطی میان دو فرد می دانند که درآن یکی می کوشد تا دیگری را درک و به او درحل مسائل سازگاری و انطباقی کمک کند. براساس این تعریف، مشاوره، رابطه ای متقابل است که درآن مشاور ومراجع هر دو درگیرهستند. عده ای هم مشاوره را جریانی از کنش های متقابل می دانند که با حضورمشاور و مراجع شکل می گیرد وهدف اصلی در آن کمک به مراجع است تا بتواند با واقعیت ارتباطی سفیدتر داشته باشد.
درارتباط با بخش دوم این سوال بگذارید این طورپاسخ دهم. همان طور که یک پزشک به سلامت جسم افراد می پردازد، مشاور روان شناس هم به سلامت آنها توجه دارد، اما کانون این توجه، روان آنهاست.
بسیاری از امراض جسمی ریشه در روان افراد دارد و این مهم، اهمیت مشاوره روان شناسی را دو چندان می سازد تاحدی که می تواند در ریشه یابی برخی اختلال ها مانند سردردهای میگرنی، زخم معده وحتی سرطان ها کمک کننده باشد.
داشتن سلامت روان به قدری اهمیت دارد که می تواند سلامت جسم راتحت تاثیرجنبه های مثبت و منفی آن قرار دهد؛ از این رو نقش مشاور و روان شناس، اهمیت بسیار دارد و می تواند در پیشگیری و درمان بیماری ها اثر بخش باشد.
مرکزخدمات مشاوره ای صنعت نفت برای اثربخش کردن خدماتی که دراین حوزه به کارکنان صنعت نفت ارائه می دهد، چه فعالیت هایی انجام می دهد؟
برگزاری سمینارها وکارگاه های آموزشی ازجمله راهبردی ترین فعالیت هایی است که از طریق آن می توان اثرگذاری فعالیت های مشاوره ای را پیگیری کرد. مرکز مشاوره صنعت نفت با توجه به این مهم، درسال گذشته، 10سمینار را به صورت ماهانه با محوهای مختلف که غالب آنها «سلامت روان ونقش آن در سبک زندگی» است، برگزار کرد.
این مرکزافزون برفعالیت های اخیر، سال گذشته به برگزاری همایش ها وکارگاه های آموزشی با محور های سوادرسانه ای ونقش آن درخانواده، فرزند پروری وتربیت جنسی، سبک زندگی، خانواده بالنده، انتخاب آگاهانه و زندگی صمیمانه، همچنین مباحث تغذیه ای باعنوان مدیریت روان شناسی وزن برگزار کرد.
با توجه به اهمیت موضوع ازدواج و ضرورت آگاهی زوج های درشرف ازدواج، برگزاری دوره های آموزش پیش از ازدواج در10جلسه، ازدیگر فعالیت های مرکزخدمات مشاوره صنعت نفت درسال گذشته بوده است.
برگزاری دوره های آموزشی آنلاین باتوجه به مباحث مختلف صنعت نفت باهمکاری مراکز طرف قرارداد، از دیگر فعالیت های این مرکز درسال گذشته بوده است.
این خدمات فقط کارکنان رسمی راشامل می شود یا دیگرکارکنان نیز می توانند از آن استفاده کنند؟
درمسیر رسالت حرفه ای مرکزخدمات مشاوره صنعت نفت افزون برکارکنان رسمی، به کارکنان ارکان ثالث وقراردادی نیزخدمات مشاوره رایگان درمرکز ارائه می دهد.
یکی ازسیاست های مهم مرکزخدمات مشاوره صنعت نفت درسال جاری، توسعه کمی وکیفی ارائه خدمات به کارکنان است و در این زمینه کاهش پراکندگی مراکز خدمات دهنده یکی از راهبردهاست.
خدمات رسانی به کارکنان رسمی تهران با ارجاع آنها به مراکز طرف قرارداد و به کارکنان دیگر نقاط کشوربه صورت برخط (آنلاین) انجام می شود.
با توجه به گستردگی فعالیت های صنعت نفت و پراکندگی این فعالیت ها درنقاط مختلف کشور، انتظار می رود گستره کاری شما نیز زیاد باشد. این خدمات رسانی چگونه انجام می شود؟
شماری از کارکنان صنعت نفت درمناطق عملیاتی هستند و امکان مراجعه حضوری برای دریافت خدمات مشاوره ای ندارند؛ از این رو سامانه ای باعنوان «همراز» فعال است که به این دسته ازکارکنان خدمات مشاوره ای ارائه می دهد.
مرکز خدمات مشاوره ای صنعت نفت، همچنین این ظرفیت را دارد که سیاست گذاری کند ودراین مسیربه شرکت های تابعه راهکارارائه کند. این مرکز دربرخی استان ها راهکارهایی برای ارزیابی مراکز مورد تایید نظام روان شناسی کشور ارائه و مراکز معتبر را شناسایی کرده است.
اگرضوابط وقوانین اجازه دهد آمادگی ارزیابی حضوری رانیزخواهیم داشت. سال گذشته دراین خصوص مکاتباتی انجام شده است و منتظر تایید هستیم. باوجودکمبود نیروی انسانی، این انگیزه وجود داردکه مراکز تراز اول کشور را براساس شاخص های تعریف شده، شناسایی کنیم .
این مرکز امسال چه برنامه هایی در دست اقدام دارد؟
امسال برای ارائه خدمات مشاوره به مناطق عملیاتی ورود وبا بهره گیری ازظرفیت های همکاران خود درمرکز مشاوره یا اساتید تراز اول و برجسته کشور، سمینارهایی را برگزارخواهیم کرد.
برگزاری کارگاه های آموزشی مهارت های ده گانه زندگی باهدف پیشگیری ازآسیب های فردی که می تواند درغنی سازی روابط زوجین خانواده ها تاثیرگذار باشد، بخش دیگری ازفعالیت های مرکز مشاوره صنعت نفت در سال جاری است.
استقرار مشاور در باشگاه های نفت، برنامه ای دیگر است که مرکزمشاوره صنعت نفت درسال جاری به آن توجه کرده است.
هماهنگی مراکز خدمات مشاوره ای استان ها با مجموعه شما چگونه است؟
سیاست وراهبرد مهم مرکزخدمات مشاوره ای صنعت نفت، خدمات رسانی مناسب تر و مطلوب تر به کارکنان صنعت نفت در نقاط مختلف کشوراست وبه منظور تحقق این هدف، در پی محوریت است تاهم شناسایی مراکز مشاوره تراز اول وهم نظارت برآنها را عهده دار باشد.
ازآنجا که همه مناطق، ازمرکزخدمات مشاوره بهره مند نیستند، کاری که می توانیم انجام دهیم این است که به آنها مشاوره تلفنی داده شود.
در زمینه آموزش وبرگزاری کارگاه های آموزشی مرکزخدمات مشاوره صنعت نفت هم می تواند مستقیم عمل کند وهم به عنوان میانجی، اساتید مربوط به این حوزه را معرفی کند.
دغدغه کارکنان مناطق عملیاتی خیلی متفاوت تر از کارکنان کلانشهرهایی مانند تهران است، زیرا کارکنان با مشکلاتی مانند دوری از خانواده ای یا اقماری بودن رو به رو هستند. نقش مرکز خدمات مشاوره برای کاستن از مشکلات روحی- روانی این دسته از کارکنان حتی به صورت آنلاین چگونه است؟
بی شک، کار درمناطق عملیاتی بامشکلاتی رو به روست وکمک های مشاوره ای در حوزه روان شناسی می تواند تاحد زیادی از این سختی ها بکاهد و تحمل مشکلات را افزایش دهد.
ریسک آسیب شناسی درکارکنان وخانواده های اقماری بالاست و افرادی به لحاظ شغلی درچنین وضعتی قرار دارند، درمعرض آسیب قرار دارند.
به دلیل آشنایی بامشکلات کارکنان اقماری، این آمادگی وجود دارد که دوره های روان شناسی درمناطق عملیاتی برگزار شود و در این مسیر امیدوارم دواتفاق خوب رخ دهد؛ یکی اینکه به شناسایی مراکز تراز اول روان شناسی ونظارت آنها ورود کنیم و دوم این که آموزش های ارائه شده بتواند تاثیرمورد انتظار در کاهش مشکلات روحی را برآورده سازد.
سال گذشته چه تعداد به مرکز خدمات مشاوره ای مراجعه کرده اند؟ چه تعداد مشاوره تلفنی و با چه موضوع هایی صورت گرفته است؟
یک مشاوره تلفنی می تواندمسیر زندگی افراد را تغییر دهد. به دلیل اطلاع رسانی، تعداد مراجعین تلفنی سال 1401 درقیاس با سال1400پنج برابر و آمار مراجعین حضوری نیز به همین میزان بود. بنابر بررسی ها، عمده مشکلات کارکنان صنعت نفت در زمینه چالش های زوجی، خانوادگی و فرزندپروری است.
با چه سختی ها، کمبودها و مشکلاتی روبه رو هستید؟
برای خدمات رسانی به مناطق عملیاتی، کارکنان اقماری و شرکت های تابعه، با محدودیت بیشتری روبه روهستیم. درحوزه هایی که شرایط آن وجوددارد، سمینار و کلاس های آموزشی برگزار کنیم . امیدواریم بتواینم خدمت رسانی بهتری به مناطق عملیاتی، کارکنان اقماری و شرکت های تابعه داشته باشیم و فضا برای ارائه خدمت بیشتر فراهم شود.
وقتی فرد از سلامت روان خوبی برخوردار باشد، امنیت وآرامش درخانواده و محیط کار او نیز افزایش می یابد وبه محیط کار فرد نیز منتقل می شود در این زمینه چه فعالیت هایی انجام می شود؟
روان شناسی صنعتی وسازمانی، رشته های دانشگاهی وتخصصی مهمی هستند. دنیا از آن به منظور پیشبرد اهداف و رشد و تعالی سازمان به بهترین شکل ممکن استفاده می کند و شرکت های بزرگ سراسر دنیا نیز با بهره گیری از این علوم تخصصی و مهم، مهارت های کارکنان خود درحوزه های مختلف ازجمله مهارت های زندگی را مورد توجه قرار می دهند. درصنعت نفت کشورمان نیز بهره گیری از چنین رویه ای با هدف سلامت روان کارکنان در محیط کار و خانواده آنان، مورد توجه قرار دارد و دراین زمینه با برگزاری دوره های مختلف و کارگاه های آموزشی، همچنین همایش ها و سمینارها، اقدام هایی نیزانجام شده است. امسال نیز درصنعت نفت، دوره مهارت های زندگی، مهارت حل مسئله، مهارت خودآگاهی، مهارت تصمیم گیری، مهارت کنترل خشم را خواهیم داشت.
علاوه بر مواردی که اشاره کردید، چه مباحث دیگری برای برگزاری دوره های آموزشی در دستور کار دارید؟
10 مهارت را در زمینه مهارت های زندگی خواهیم داشت، سلسله سمینارهایی 10 جلسه ای داریم که هدف از آن ارتقای کیفیت زندگی کارکنان است. خدمات مشاوره، کارگاه های آموزشی و مشاوره آنلاین نیز همانند سال های گذشته ادامه دار خواهد بود. در باشگاه های سطح شهر تهران نیز در روزهایی مشخص استقرار خواهیم یافت و به خانواده ها خدمات مشاوره ای ارائه می دهیم.
در پایان اگر مطلبی هست، اطلاع رسانی بفرمایید؟
به عنوان فرد شاغل درصنعت نفت تقاضا می کنم فرهنگ «مشاوره ای» دراین صنعت بیش از قبل جا بیفتد و در این زمینه اطلاع رسانی لازم صورت بگیرد تا به رفع و بهبود مشکلات کارکنان مناطق اقماری و شرکت های تابعه اقدام شود.