آثار دیپلماسی انرژی در توسعه همکاری های صنعت پتروشیمی
ورود به بازار بزرگ آمریکای لاتین
مشعل با روی کار آمدن دولت سیزدهم، وزیر نفت همسو با فعال سازی دیپلماسی منطقه ای و بین المللی، دیپلماسی انرژی را با کشورهای مختلف به خصوص کشورهای همسو و همسایه در پیش گرفت. صنعت نفت ایران نشان داد این ظرفیت را دارد که با وجود تحریم ها، موفقیت هایی همه جانبه را برای خود در سطح ملی و بین المللی رقم بزند. وزارت نفت در دولت سیزدهم دیپلماسی انر ژی را با محوریت تجارت نفت، گاز، فرآورده و محصولات پتروشیمی، همچنین صدور خدمات فنی و مهندسی در پیش گرفته و تاکنون نتایج ارزشمندی از این رهگذر نصیب کشور شده است.
وزارت نفت در دو سال اخیر تعامل خوبی را در حوزه انرژی با کشورهای همجوار و کشورهایی در آسیا و آمریکای جنوبی داشته وتفاهم نامه و قراردادهای دو یا چندجانبه ای را با آنها امضا کرده است. از همان ابتدای دولت، سفرها و مذاکرات دو یا چند جانبه وزیر نفت با همتایان شروع شد وحضور سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران نیز در برخی از این سفرها و پیگیری مذاکرات در سطوح عالی، اعتبار بیشتری به این توافق ها بخشید.
مذاکرات هیئت های ایرانی حول محور انرژی، پس از روسیه به عنوان یکی از کشورهای تاثیرگذار در منطقه، به آمریکای جنوبی و کشورهای همسو در این منطقه رسید.
در آخرین سفری که رئیس جمهوری و هیئت همراه خود به سه کشور ونزوئلا و نیکاراگوئه وکوبا داشت، موضوعات مرتبط همکاری درحوزه انرژی، یکی از اصلی ترین موارد بود و توافق های خوبی نیز در این زمینه حاصل شد. از جمله این موارد، مشارکت ایران برای زنده کردن ۱۲ میلیون تن ظرفیت پتروشیمی ونزوئلا در قالب نخستین قرارداد پتروشیمی فراسرزمینی بود.
صدور خدمات فنی و مهندسی به ونزوئلا
در جریان سفر هیئت ایرانی به ونزوئلا، نخستین قرارداد بازسازی و نوسازی پتروشیمی های فراسرزمینی برای نوسازی یک مجتمع تولید آمونیاک در ونزوئلا امضا شد. بر این اساس، شرکت ایرانی در قالب این قرارداد، تعمیر بخشی از واحدهای یک مجتمع آمونیاک ونزوئلا را انجام خواهد داد وبا شراکت در فروش محصولات این مجتمع، بازپرداخت سرمایه گذاری انجام خواهد شد.گروه کارشناسی صنعت پتروشیمی ایران دو ماه کار کارشناسی مفصل روی این واحد پتروشیمی انجام داده و به طور کامل نیازسنجی آن انجام شده است. با تعمیر این مجتمع، صادرات خدمات فنی -مهندسی و تجهیزات ایرانی انجام خواهد شد و این کمک بسیار زیادی به دیگر خدمات فنی -مهندسی و تجهیزات و کالاها و تجارت شرکت های خصوصی ایرانی در سطح بین الملل خواهد کرد.بررسی های کارشناسی وزارت نفت نشان می دهد با صادرات خدمات فنی -مهندسی و تجهیزات ایرانی به راحتی می توان ۴ میلیون تن از ظرفیت بالقوه ونزوئلا را بالفعل کرد، همچنین مذاکرات درباره مجتمع های دیگر پتروشیمی ونزوئلا برای فعال کردن ظرفیت بخش خصوصی ایرانی به منظور صادرات خدمات فنی -مهندسی و تجهیزات به این مجتمع های پتروشیمی ونزوئلا در حال انجام است.جواد اوجی، وزیر نفت پس از بازگشت از سفر آمریکای لاتین درجمع خبرنگاران گفت: قراردادهای خوبی را با مجموعه پتروشیمی های کشور ونزوئلا منعقد کرده ایم. با صدور خدمات فنی و مهندسی، صنعت پتروشیمی این کشور را فعال خواهیم کرد.
پتروشیمی ونزوئلا اسب های زین شده خوبی دارد
وزیر نفت بااشاره به قراردادهای امضا شده در حوزه پتروشیمی با کشور ونزوئلا گفته است: ونزوئلا حدود ۱۲ میلیون تن ظرفیت پتروشیمی نصب شده دارد که به خاطر تحریم ها و رفتن نیروهای متخصص از آن کشور، هم اکنون تنها دو میلیون تن از این ظرفیت عملیاتی است. قراردادهای خوبی را با مجموعه پتروشیمی های این کشور منعقد کرده ایم؛ به قول دوستان پتروشیمی ونزوئلا اسب های زین شده خوبی دارد.
وی گفت: خوشبختانه این نوع فعالیت ها از سوی وزارت نفت آغاز شده است. استفاده از ظرفیت های پالایشگاهی فراسرزمینی و پتروشیمی ها، هم سهم صادرات نفت و میعانات ما را افزایش می دهد و هم از رهگذر صدور خدمات فنی و مهندسی را خواهیم داشت.
اوجی ادامه داد: امیدواریم با تکیه بر توانمندی شرکت های ایرانی در حوزه خدمات فنی و مهندسی، کاتالیست ها و دانش فنی بتوانیم ظرفیت های بالقوه مجتمع های پتروشیمی این کشور را همچون پالایشگاه های نفتی آن به صورت مشارکتی بالفعل و محصولات این مجتمع ها را در بازارهای بین المللی عرضه کنیم.
این رویداد ارزشمند در ادامه مذاکرات و تفاهمنامه هایی بوده است که ازچند ماه قبل برنامه ریزی و اجرا شده بود. فروردین ماه 1402 جواد اوجی، وزیر نفت با سفر به کاراکاس، تفاهمنامه همکاری برای توسعه میدان ها، نوسازی پالایشگاه ها و پتروشیمی ها و تجارت نفت باونزوئلا امضا کرد.
در این اسناد همکاری درباره بازسازی و نوسازی مجتمع های پتروشیمی ونزوئلا با خدمات فنی، مهندسی و تجهیزات ایرانی، بازسازی و نوسازی اسکله بارگیری، پایانه نفتی، تجارت و صادرات نفت، میعانات گازی و فرآورده های نفتی توافق هایی انجام شد.
ونزوئلا بزرگ ترین ذخایر اثبات شده نفت جهان را به خود اختصاص داده است، از این رو ظرفیت بسیار بالایی برای جذب خدمات فنی و مهندسی، محصولات و کالاهای ایرانی دارد.
می توان گفت که ایران و ونزوئلا در مجموع حدود ۴۰ درصد ذخایر نفت جهان را در اختیار دارند، اما هر دو کشور با تحریم های یکجانبه آمریکا علیه صنعت نفت روبه رو هستند و آنچه به عنوان سیاست های ضد تحریمی در پیش گرفته شده است، در این شرایط می تواند برای هر دو طرف راهگشا باشد.
نکته قابل توجه این است که صنعت نفت ایران، با وجود تحریم های طولانی و همه جانبه و مستقیم، توانسته است نزدیک به ۸۵ درصد تجهیزات مورد نیاز خود را بومی سازی کند.
همچنین در همین دوران افزون بر تأمین نیاز داخلی، در صادرات خدمات فنی و مهندسی به کشورهای منطقه و دیگر کشورهای نفتی، از جمله ونزوئلا اقدام کرده است و می توانیم به زودی شاهد تحولات بزرگ و مهمی در این زمینه باشیم.
ونزوئلا بازاری خوب برای ایران
محمدمهدی مفتح، رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و ونزوئلا با تاکید بر اثرگذاری دیپلماسی انرژی دولت سیزدهم و تلاش های وزارت نفت در این حوزه گفت که مهم ترین هدف اقتصادی در توسعه روابط با ونزوئلا احیای اقتصاد انرژی است.
وی روابط تجاری ایران و ونزوئلا را در شرایط کنونی ۳.۶ میلیارد دلار برآورد و اظهار کرد: قرار شد این روابط اقتصادی و تجاری به ۵ میلیارد دلار و در ادامه به ۱۰ میلیارد دلار و سرانجام به ۲۰ میلیارد دلار برسد.
از سوی دیگر حجت الله فیروزی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز آمریکای لاتین را بازاری مطلوب برای صدور خدمات فنی و مهندسی در حوزه انرژی برای کشورمان ارزیابی کرد و گفت: فعالیت شرکت های ما در خارج از کشور و پروژه یابی برای اجرای کار در حوزه سیاسی و تقویت این حوزه با توجه به ارتباط با کشورهای آمریکای لاتین می تواند در منطقه آمریکا اثرگذار باشد و بر سیاست ها، اجرای راهبردها و تقویت حوزه های سیاسی، امنیتی و اقتصادی ما تأثیر بگذارد.
فیروزی اظهار کرد: ایران افزون بر صادرات نفت و محصولات پتروشیمی به منطقه آمریکای لاتین، ظرفیت پتروشیمی ها و پالایشگاه های ونزوئلا را احیا می کند و تعمیر بعضی از آنها را نیز در دستور کار دارد که این رویکرد همان اعتبارآوری برای کشور است.
بر این اساس به نظر می رسد موفقیت ایران در دیپلماسی انرژی به یکی از نقاط قوت و بازوی قدرتمند برای دولت و وزارت نفت در شرایط سخت و پرفشار تحریم های همه جانبه تبدیل شده است. این رویکرد که در شرایط فشارهای سیاسی و اقتصادی زیادی برای ضعیف و منزوی کردن ایران صورت گرفته، توانسته است به عنوان جایگزینی قوی عمل کند و بدون شک، نتایج این مذاکرات و بازآفرینی در روابط، در سال های آینده نیزادامه دارد.