گفت وگو با معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران
گام های بلند در مسیر طرح های تـــوسعه ای
مشعل با هدف شتاب بخشی به اجرای طرح های توسعه ای صنعت نفت، همسو با حفظ، نگهداشت و افزایش تولید، شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران گام های مهمی در این مسیر برداشته است که از آن جمله می توان به توسعه پتروپالایشگاه ها، همچنین ذخیره سازی و توزیع و فراورده های نفتی اشاره کرد. اهمیت این گونه طرح ها درپیشبرد اهداف عالیه صنعت نفت به عنوان صنعتی پیشران در به ثمر نشستن اهداف کلان اقتصادی کشور، موضوع گفت وگو با علی زیار، معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران است که می خوانید.
شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران در دو محور، طرح های توسعه ای خود را شامل کیفی سازی و کاهش فراورده های سنگین به ویژه نفت کوره، پیگیری می کند واین طرح ها هم اکنون در پالایشگاه های کشور در دست اجراست. معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران می گوید:در این شرکت، برخی طرح های توسعه ای مثل پتروپالایشگاه ها با نگاه به آینده تعریف واجرا می شوند. برخی طرح ها نیز درگذشته تخصیص خوراک شده اند و مدیریت آن به بخش خصوصی سپرده شده است و شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران در آنها سهم و سهامی ندارد.
9.6 میلیارد دلار سرمایه گذاری درپتروپالایشگاه شهید سلیمانی
در سال های اخیر و همزمان باپیشرفت دانش و فناوری، ساخت مجموعه های چند منظوره درصنایع مختلف با هدف افزایش بهره وری و یکسان سازی تولید، مورد توجه ویژه قرار گرفته که دراین میان، ساخت پتروپالایشگاه ها به عنوان مصداقی از تجمیع واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهی از اهمیت بسزایی برخوردارند و در قالب طرح های توسعه ای مورد توجه شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران قرار گرفته اند. علی زیار در این زمینه با اشاره به سهام داری شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران در برخی پالایشگاه ها و پتروپالایشگاه های کشور تصریح می کند: این شرکت در پتروپالایش شهید سلیمانی با ظرفیت روزانه 320 هزار بشکه و پالایشگاه نفت خوزستان باظرفیت روزانه 180هزاربشکه سهام دارد و به دلیل داشتن بخشی از سهام آنها، مسائل مربوط این طرح ها را پیگیری می کند. وی با اشاره به مشارکت شرکت ملی پالایش وپخش فراورده های نفتی ایران در ساخت 10 پالایشگاه، اظهار می کند: این شرکت قبل ازمشخص شدن سهام داران، با تعیین شركت ملي مهندسي و ساختمان نفت ايران به عنوان مجری، اقدام های اولیه را برای اجرای طرح ها را پیش می برد. درباره پتروپالایشگاه شهیدسلیمانی نیز این مهم انجام شده است تا فرآیند اخذ مجوزهای قانونی، تسهیل زمین مطالعات و مهندسی پایه انجام شود. همزمان نیز با انجام تشریفات قانونی و واریز سهم ازسوی سهامداران، کار وارد مراحل بعدی می شود. معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران با بیان اینکه حدود 20 درصد محصولات پتروپالایش شهید سلیمانی خوراک واحدهای پتروشیمی و بقیه سوخت های مصرفی است، ادامه می دهد: برای ساخت این پالایشگاه سرمایه گذاری حدود 9.6 میلیارد دلار در مدت 6 سال پیش بینی شده است.
مذاکره برای ورود به فاز اجرایی پالایشگاه نفت خام خوزستان
پالایشگاه نفت خام خوزستان از پروژه های به زمین مانده از قبل است که به دلایل نامعلوم منابع مالی تامین مجوز خوراک آن لغو شده بود و این مجوز در دولت سیزدهم احیا شد.اکنون رویکرد تغییر کرده و بنابر هدف گذاری انجام شده، با راه اندازی پالایشگاه خوزستان و با معافیت مالیاتی و تخصیص افزایش ظرفیت آن، این انتظار وجود دارد که پیشرفت اقتصادی استان خوزستان را درسال های آینده شاهد باشیم و با رونق اقتصادی، این استان از محرومیت فاصله بگیرد. زیار با اشاره به پالایشگاه نفت خوزستان می گوید: این پالایشگاه با ظرفیت 180 هزار بشکه طراحی شده است و سوخت های مورد نیاز از جمله بنزین و نفت گاز را تولید می کند .برای اجرایی شدن آن با یک سرمایه گذار خارجی تفاهمنامه ای منعقد کرده ایم و در حال پیگیری آن هستیم تا این پالایشگاه وارد فاز اجرایی شود. معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران با بیان این که برای ساخت این پالایشگاه زمینی به مساحت 324 هکتار در نظر گرفته شده است، ادامه می دهد: بخشی از مجوزها اخذ شده و کارهای آنها نیز در دست انجام است، بعد از تعیین سرمایه گذار وارد مرحله بعد و ساخت این پالایشگاه خواهیم شد.
پروژه های خطوط لوله در دست اجرا
صنعت نفت امروز بیش از پیش با حوزه پالایش پیوند خورده است؛ دوری از خام فروشی سرلوحه کار وزارت نفت در دولت سیزدهم قرار گرفته و این بخش به عنوان یکی از اهرم های اصلی در این صنعت با سیاست احداث واحدهای پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی درحال توسعه و گسترش است. این در شرایطی است که نبض صنعت انتقال در شاهرگ اصلی آن یعنی خطوط لوله انتقال نفت خام و فراورده های نفتی کشور با توان عملیاتی انتقال ۶۵۰ میلیون لیتر در روز می تپد. معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران دراین باره می گوید: هم اکنون چند پروژه درخصوص احداث خط لوله برای انتقال نفت خام و فراورده های نفتی در دست اجراست که خط لوله نفت خام سبزاب- ری از آن جمله است. وی با بیان این که بااحداث این خط لوله، روزانه300 هزار بشکه نفت خام میادین دزفول شمالی به پالایشگاه های اراک و تهران منتقل خواهد شد، از پیشرفت 60 درصدی پروژه خط لوله سبزاب - ری خبر می دهد.
زیار خط لوله بندر عباس- سیرجان و رفسنجان به ظرفیت روزانه 300 هزار بشکه در روز را یکی دیگر از طرح ها و از گام های برداشته شده در زمینه انتقال فراورده های نفتی به وسیله خط لوله بیان می کند و ادامه می دهد: با استفاده از این خط لوله فراورده های نفتی از استان هرمزگان به سمت مرکز و شمال کشور منتقل می شود و امیدواریم امسال به بهره برداری برسد. به گفته او، خط لوله تابش به طول 948 کیلومتر در مسیر رفسنجان- بیرجند و از بیرجند به مشهد تعریف شده است. این خط لوله روزانه حدود 150 هزار بشکه فرآورده تولیدی از پایانه رفسنجان را به استان های شرقی و شمال شرق کشور منتقل خواهد کرد. معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران می گوید: با احداث این خط، رینگ انتقال فرآورده ازطریق خط لوله درکشور کامل می شود و بیشتر استان ها برای سوخت رسانی از این طریق عمل خواهند کرد. زیار، مبلغ سرمایه گذاری برای اجرای این پروژه را حدود 372 میلیون یورو اعلام و اظهار می کند: برای تامین مالی با بانک ملت تفاهمنامه ای امضا شده و مطالعات و طراحی های اولیه این خط نیز در شركت ملي مهندسي و ساختمان نفت ايران در دست اجراست. معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران درباره خط لوله پارس نیز به عنوان یکی دیگر از پروژه های انتقال فراورده های نفتی می گوید: این خط لوله از تلمبه خانه مهرآران در استان هرمزگان به فسا و از آنجا به شیراز کشیده می شود.از آنجا که استان فارس خط لوله ندارد و با سوخت رسانی جاده ای، تامین سوخت آن انجام می شود، با احداث این خط، استان فارس و استان های همجوار نیزاز خط لوله برای تامین سوخت مورد نیاز خود بهره مند خواهند شد. این شیوه انتقال سوخت اقتصادی تر، ایمن تر و پایدارتر است. زیار با اشاره به سرمایه گذاری نزدیک به 128میلیون یورویی برای احداث خط لوله پارس، اظهار می کند: تفاهمنامه آن با بانک تجارت امضا و مطالعات و اخذ مجوزهای آن نیز از سوی شركت ملي مهندسي و ساختمان نفت ايران در دست انجام است.
ظرفیت 600 میلیون لیتری انبار مهدوی
شبکه خطوط انتقال با عبور ازمسیرهای سخت گذر از شمال به جنوب، از شرق به غرب و ... برای انتقال خوراک به پالایشگاه ها، واحدهای پتروشیمی و تأمین سوخت نیروگاه ها و صنایع، به عنوان شریان اصلی در تسهیل فرآیند نقل و انتقال، نقشی محوری ایفا می کند؛ از این رو یکی دیگر از طرح های توسعه ای در توزیع و ذخیره سازی خطوط انتقال است. زیار دراین باره می گوید: برای اجرای این طرح چند انبار نفت در نظرگرفته شده است که یکی از آنها انبار شهید مهدوی دراستان هرمزگان با ظرفیت روزانه 600 میلیون لیتر است. وی رقم سرمایه گذاری در نظر گرفته شده برای احداث این انبار را حدود 70 میلیون یورو اعلام و اظهار می کند: با احداث این مخزن گاه، ذخایر راهبردی فراورده های نفتی افزایش پیدا خواهد کرد. به گفته او، نزدیک به چهار مخزن 40 میلیون لیتری برای انبار شهید مهدوی هرمزگان تعریف شده که مصوبه آن صادر شده و در دست اقدام است.
تخصیص۴۰ درصد از اندوخته سرمایه ای به پروژه های کیفی سازی
براساس بند «ر» تبصره یک قانون بودجه سال ۱۴۰۲ آمده است: وزارت نفت مکلف است تخفیف پنج درصدی خوراک نفت خام موضوع جزء (۱) بند «الف» ماده (۱) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) مصوب اسفند۱۳۹۳ را صرفاً با شرط اختصاص ۴۰ درصد از سود خالص سالانه شرکت پالایش نفت به طرح های کیفی سازی با اولویت کاهش نفت کوره، به شرکت های پالایش نفت اختصاص دهد. همچنین معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران می گوید: در بند «ر» تبصره ۲ قانون بودجه امسال (۱۴۰۲) قانونگذار تکلیف کرده است که از محل سود پالایشگاه ها، ۴۰ درصد به عنوان اندوخته سرمایه ای ذخیره و به پروژه های کیفی سازی اختصاص داده شود که این مقدار دست پالایشگاه ها را باز کرده و واحدهای پالایشی مکلف می شوند ۴۰ درصد از سود خود را به اجرای طرح های بهینه سازی اختصاص دهند. از سویی طبق همین قانون، مقرر شده است که شرکت ملی پالایش و پخش، این پروژه های کیفی سازی را رصد و نسبت به پیشرفت پروژه در رابطه با تخفیف ۵ درصد خوراک این پالایشگاه ها اظهارنظر کند؛ بنابراین هر پالایشگاهی که از پیشرفت خوبی در زمینه اجرای طرح های کیفی سازی برخوردار باشد، این تخفیف را کامل دریافت خواهد کرد، اما اگر عقب ماندگی داشته باشند، به نسبت عقب ماندگی تخفیف خوراک را کاهش خواهیم داد که پالایشگاه ها از این ناحیه مکلف می شوند، پروژه های بهینه سازی خود را تسریع کرده و جدیت بیشتری برای اجرای پروژه های کیفی سازی طبق برنامه به کار خواهند بست تا به سوخت پاک مطابق با استانداردهای روزآمد دنیا دست می یابیم. او با بیان این که پالایشگاه ها برای اجرای طرح های بهینه سازی نیاز به منابع مالی و سرمایه گذاری دارند، ادامه می دهد: پروژه کیفی سازی پالایشگاه های شیراز و تبریز70 درصدپیشرفت فیزیکی داشته اند و تا پایان امسال به بهره برداری خواهند رسید. به گفته زیار، همه پالایشگاه های نفت کشور به جز پالایشگاه آبادان به بخش خصوصی واگذار شده اند و سهامداران آن برای اجرای طرح های کیفی سازی باید سرمایه گذاری کنند. معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی در بخش دیگری از صحبت های خود می گوید: هر سه ماه یک بار ارزیابی از وضع پروژه های کیفی سازی انجام وگزارشی تهیه می شود؛ پالایشگاهی که از مراحل اجرایی طرح عقب باشد، درباره تخفیف خوراک نفت خام آن تصمیم گیری خواهد شد؛ این یک اهرم اجرایی الزام آور است که شرکت های پالایشی باید در کمترین زمان ممکن پروژه های خود را تکمیل کنند. او با اشاره به اینکه تمام واحدهای پالایشی، پروژه های کیفی سازی را در دست اجرا دارند و همه واحدهای پالایشی باجدیت درحال تلاش برای پیگیری و رفع چالش های اجرای این پروژه ها هستند، ادامه می دهد: اگر چه تامین منابع مالی برخی از این پروژه ها با چالش هایی مانند اخذ مجوزهای محیط زیستی روبه روست که امیدواریم با اخذ این مجوزها، پروژه ها نیز شتاب بگیرد.
پیوستن به سازمان توسعه ای
شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران سال گذشته در گروه سازمان های توسعه ای کشور قرار گرفت و بر اساس آن باید یکسری برنامه در دستور کار خود داشته باشند که در این گزارش به صورت اختصار به آنها اشاره شد. با توجه به ضرورت تأمین بی وقفه و مطمئن انرژی مورد نیاز کشور و با هدف تهیه مقدمات برای انجام تکالیف شرکت مادرتخصصی ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران در زمینه عملیات پایین دستی نفت، با اضافه شدن شرکت مذکور به فهرست سازمان های توسعه ای، منوط به توسعه نیافتن ساختار و تشکیلات و ایجاد نشدن شرکت دولتی فرعی، از سوی هیئت دولت موافقت شد. وجودسازمان های توسعه ای درکنار نهادهای سیاست گذار، برنامه ریز، تنظیم گر و تصدی گر دارای جایگاه به خصوص است، زیرا کارکردهای معینی دارد که مکمل دیگر وجوه حکمرانی و نیازهای بازار است.