130 جایگاه در حال احداث
وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود 120 تا 130 جایگاه در حال ساخت داریم که از سوی بخش خصوصی در دست اجرا و راه اندازی است، گفت: اکنون اغلب جایگاهداران از وضعیت کنونی عرضه سی ان جی به دلیل میزان فروش پایین آن و نداشتن صرفه اقتصادی لازم، رضایت ندارند و معتقدند که لازم است، دولت با اعطای کارمزدهای ویژه و اجرای طرح های تشویقی برای ترغیب بخش خصوصی اقدام کند.
مدیر طرح سی ان جی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی یادآور شد: اینکه به صراحت نمی توان گفت چه تعداد از این جایگاه های در حال احداث، به بهره برداری می رسد، به این خاطر است که احداث این جایگاه ها در اختیار بخش خصوصی است.از آنجا که پایین بودن میزان فروش و همین طور هزینه کرد بالا برای تامین تجهیزات و امکانات چنین جایگاه هایی برای بخش خصوصی صرفه اقتصادی چندانی ندارد، بنابراین چاره ای جز تحریک تقاضا نیست و شرایط را باید به گونه ای فراهم کرد تا استقبال از سی ان جی، به یک اولویت در سبد سوخت خانوارها تبدیل شود.
باقری بیان کرد: در حال حاضر ظرفیت مازاد برای توزیع سوخت سی ان جی در کشور داریم. برای مثال در کلانشهری مثل تهران، بخصوص در بخش های شمالی شهر، جایگاه های سی ان جی محدود است و دلیل اصلی آن هم به نبود زمین مناسب برای احداث این دست جایگاه ها برمی گردد؛ البته ناگفته نماند که نبود توجیه اقتصادی برای احداث جایگاه های سی ان جی، این کمبود را دامن می زند. با این وجود، مذاکراتی با شهرداری تهران مبنی بر در اختیار گذاشتن زمین با شرایط مناسب به بخش خصوصی انجام شده که در صورت توافق به دست آمده، می توان امیدوار بود که بخش خصوصی وارد عمل شود و به احداث جایگاه های سی ان جی در این نقطه از شهر تهران اقدام کند.
وی با اشاره به اینکه اکنون یکی از چالش های مهم، موضوع حق العمل جایگاه هاست که باید در بودجه دیده شود، عنوان کرد: با توجه به اینکه بخشی از حق العمل از محل درآمد فروش سی ان جی است، به همین دلیل اگر سیاست های کلان کشوری بر این اساس تعریف شود که حق العمل جایگاه ها مستقل از مباحث قیمتی در نظر گرفته شود، می توان به اقتصادی بودن احداث این دست از جایگاه ها امیدوار بود.
مدیر طرح سی ان جی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی گفت: بر اساس برنامه های مطالعاتی کشور مصر، سالانه به دنبال تبدیل 50 هزار خودروست، در حالی که ما در دو سال و نیم گذشته، رقمی بالغ بر 100 هزار خودرو را دوگانه سوز کرده ایم که البته در صورت استقبال متقاضیان، ظرفیت تبدیل سالانه ۴۰۰ تا 500 هزار خودرو نیز وجود دارد. براساس مصوبه دولت، آمادگی تبدیل تا ۹۳۰ هزار خودرو تا سال ۱۴۰۵ را داریم و امیدواریم که بزودی مجوز تبدیل خودروهای شخصی با اصلاح مصوبه نیز صادر شود.
صیانت از محیط زیست، ضرورتی ملی است
باقری با بیان اینکه سوخت های گازی مانند سی ان جی، ال ان جی و انرژی های تجدیدپذیر، سهم بالایی از سبد سوخت حمل ونقل کشورها را به خود اختصاص دادند، افزود: این موضوع حاکی از آن است که روند مصرف سوخت در دنیا در حال گذار از سوخت های مایع به سمت سوخت های پاک است؛ البته این جایگزینی افزون بر مزیت های اقتصادی به لحاظ شرایط زیست محیطی هم مطلوب قلمداد شده و امروز موضوع صیانت از محیط زیست، بیش از هر زمان دیگری به یک ضرورت ملی و بین المللی بدل شده است. با تمامی این اوصاف؛ اما همچنان بنزین و گازوییل در سبد سوخت ایران خودنمایی می کند و ما در تلاش هستیم تا با استفاده از راهکارهای موجود و بهره مندی از ابزارهای غیرقیمتی بتوانیم گام های اثربخشی در مسیر توسعه صنعت سی ان جی و کاهش میزان مصرف فراورده های مایع برداریم.
وی ادامه داد: در این میان، نقش خودروسازان بیش از دیگر سازمان ها و ارگان های دست درکار پررنگ تر است. بهتر است که خودروها در بدو تولید به صورت دوگانه سوز و پایه گازسوز باشد و به مردم تحویل داده شود تا از این نظر، امکان استقبال مردم به مصرف سی ان جی فراهم شود. اکنون صنعت سی ان جی و احداث جایگاه ها بیش از هر زمان دیگری نیازمند حمایت است.
مدیر طرح سی ان جی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی اظهار کرد: حتی باید پا را فراتر از این گذاشته و با یک برنامه ریزی مدون و اصولی سبد سوخت خودروهای دیزلی و گازوییلی را هم مشابه سبد سوخت خودروهای بنزینی به سمت استفاده از سوخت سی ان جی سوق دهیم که بر این اساس، صرفه جویی ایجاد شده از مازاد مصرف گازوییل و صادر کردن آن به دیگر کشورها می تواند درآمدزایی مناسبی هم برای کشور داشته باشد.
باقری با اعلام اینکه تعدادی شرکت دانش بنیان، پیگیر تجهیز ناوگان سنگین به سی ان جی سوز هستند، گفت: به صورت نمونه چند مورد از خودروهای سنگین کامیون و کامیونت را تبدیل کردند که البته خودروهای سنگین برخلاف خودروهای سبک، تنها از یک حالت سوخت می توانند استفاده کنند و به صورت همزمان، مصرف سوخت مایع و گاز در این قبیل خودروها امکانپذیر نیست. در حال حاضر برخی شرکت ها، تبدیل های نمونه را انجام دادند و مقرر شده تا نمونه ساخته شده در اختیار شرکت پخش فراورده های نفتی قرار داده و تست های لازم در موقعیت های مختلف روی این ناوگان حمل ونقل دیزلی انجام شود که در صورت مثبت بودن تست ها، تبدیل خودروهای سنگین به سی ان جی سوز نیز در اولویت خواهد بود. اگر این اتفاق رقم بخورد، قطعا انقلابی در بخش خودروهای دیزلی رخ خواهد داد و یک دستاورد بزرگی است که افزون بر منافع اقتصادی در سبد سوخت خانوارها هم تاثیرگذار است.
ای ان جی جایگزینی برای سی ان جی
مطالعه روی تکنولوژی ای ان جی، دستیابی به دانش فنی جاذب نانو در تکنولوژی ای ان جی و ساخت مخزن ای ان جی از سال 1382 در ایران کلید خورد و در شرایطی که دو کشور آمریکا و ژاپن به تحقیق روی این تکنولوژی ورود کرده بودند و به هیچ وجه حاضر به ارائه دانش به ایران نشدند، متخصصان کشورمان توانستند با تکیه بر دانش بومی و استفاده از تجهیزات داخلی، به تکنولوژی ای ان جی دست یابند.
ایران اکنون پس از دو کشور آمریکا و ژاپن، سومین کشوری است که این دانش را در اختیار دارد. با استفاده از این دانش می توانیم همان میزان گازی را که در مخازن سی ان جی ذخیره می شود، با یک ششم فشار سی ان جی در مخازن ای ان جی ذخیره کنیم که به این ترتیب، هم می توان گاز را در شرایط ایمن به نقاط دوردست ارسال کرد و هم به عنوان مخازن سوخت خودروها از این تکنولوژی بهره گرفت. در حال حاضر استفاده از این تکنولوژی در مخازن خودروها و ایجاد خودروهای گازسوز با مخزن ای ان جی در دستور کار متخصصان بخش سوخت کشور است.
مدیر طرح سی ان جی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی در این باره گفت: خصوصیت بارز تکنولوژی ای ان جی در حقیقت همان استفاده از گاز طبیعی است؛ اما به روش نانوکربن ها در جذب متان است و این امکان را می دهد که گاز طبیعی بیشتری در مخزن ذخیره سازی شود که بر اساس این ویژگی، پیمایش بیشتری در اختیار راننده قرار می گیرد. ضمن آنکه مخازن ای ان جی به گونه ای طراحی شده که به ما اجازه می دهد همان میزان گازی را که در مخازن سی ان جی ذخیره می کنیم، به جای فشار 250 بار با فشار 35 تا 80 بار ذخیره کنیم.
باقری تصریح کرد: ایران در علم نانو جزو 5 کشور برتر دنیاست که بر این اساس در زمینه ساخت مخازن ای ان جی نیز اکنون این دانش به تکنولوژی مبدل شده و در مراحل اجرای پایلوت است. همچنین در این خصوص، قراردادی پژوهشی بین پژوهشگاه صنعت نفت و شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران منعقد شده که دستیابی به این دانش و ارزان سازی تجاری تکنولوژی کسب شده را هدف گذاری کرده ایم.
وی افزود: همچنین تست های عملیاتی و میدانی خودرویی نیز در ارتباط با این مخازن انجام شده که خوشبختانه نتیجه بخش هم بوده؛ اما استفاده از این مخازن در خودروها و رسیدن به تولید انبوه، به میزان همکاری و تعامل خودروسازان بستگی دارد. این مخازن به این دلیل که روی شاسی موتور قرار می گیرد، طبیعتا مورد استقبال و رضایت مشتری خواهد بود؛ چون این امکان را می دهد که فضای صندوق عقب ماشین خالی از مخزن شود که از این طریق مشکل دسترسی و حمل بار نیز مرتفع می شود. همچنین این مخازن، نانوکربن و ضد انفجار است. به همین دلیل، هم بدنه سبک تری نسبت به مخازن سی ان جی دارد و هم ایمنی آن به مراتب بالاتر است.
هوشمندسازی جایگاه های سی ان جی
مدیر طرح سی ان جی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی، طرح هوشمندسازی جایگاه های عرضه سی ان جی هم اکنون به صورت پایلوت در چند جایگاه کشور در حال اجراست که در صورت تأیید سازمان های مرتبط، اجرایی خواهد شد؛ اما تأمین ایمنی خودروهای دوگانه سوز، نیازمند معاینه فنی تجهیزات این خودروها در مراکز معاینه فنی است، بنابراین انتظار داریم ثبت نام خودروهای دوگانه سوز در مراکز معاینه فنی نیز انجام شود و با بررسی تجهیزات سی ان جی، معاینه فنی سی ان جی نیز برای این خودروها صادر شود. لازمه هوشمندسازی جایگاه های عرضه سی ان جی نیز، همکاری میان دستگاهی با وجود سامانه های پرشمار است و توقف و کندی این طرح به دلیل ضرورت هماهنگی این سامانه ها و اجرای پایلوت آن در چند جایگاه است.
حدود دو دهه از ورود صنعت سی ان جی به کشور می گذرد و در این مدت، زیرساخت هایی متناسب با آن ایجاد؛ اما کمتر بهره گرفته شده است. با توجه به ظرفیت خالی که هم اکنون در صنعت سی ان جی کشور وجود دارد، دولت سیزدهم با نگاهی ویژه تر به این موضوع پرداخته تا این ظرفیت منفعل را پویا و قابل استفاده کند. بی شک، تحقق این مهم از چند جهت می تواند برای کشور و مردم، مفید فایده باشد. نخست آنکه سوختی پاک و ارزان در مقایسه با بنزین در معرض استفاده عموم قرار می گیرد که هم به حفظ و پایداری محیط زیست وهم به اقتصاد خانواده ها کمک خواهد کرد و دوم اینکه با آزادسازی بنزین به واسطه جایگزینی سی ان جی، هم بازاری برای صادرات ایجاد خواهد شد و هم ارزآوری برای کشور رقم خواهد خورد و همه اینها در گرو آن خواهد بود که مسؤولان گام های جدی تری در این زمینه بردارند و مردم را در توسعه این صنعت با خود همراه سازند.