هفدهمین نشست کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی تهران - مسکو برگزار شد
ایران و روسیه نزدیک تر از همیشه
مشعل مبادله سند نهایی هفدهمین نشست کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی ایران و روسیه و در عین حال ۱۸ سند همکاری دیگر بین مقام ها و نمایندگان دو کشور، قابی دیگر از تحکیم و تقویت هر چه بیشتر روابط میان دو کشور ثبت کرد که طی آن وزیر نفت ایران فضای همکاری ایران و روسیه را در عالی ترین سطح ارزیابی کرد. هفدهمین نشست کمیسیون همکاری های اقتصادی دو کشور در محل هتل اسپیناس پالاس تهران با حضور جواد اوجی، وزیر نفت و الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه به عنوان رؤسای کمیسیون همکاری اقتصادی دو کشوربرگزار شد. این نشست که پس از جلسات فشرده کمیته های تخصصی طی سه روز در مهمانسرای وزارت نفت(کوشک) برگزار شد، با امضای ۱۹ سند همکاری همراه بود. این اسناد همکاری حاصل آمد وشدها و روزهای پرترافیک با حضور بیش از 200 نفر در قالب هیئت روس برای شرکت در این رویداد همراه بود که هم مقام های ایران از آن راضی بودند وهم روس ها را با دست پر روانه مسکو کرد.
«ایران و روسیه» دو نامی هستند که در سال های اخیر بارها به واسطه همکاری های اقتصادی و در راس آن انرژی، به صدر اخبار ایران و جهان آمده اند تا دیپلماسی وزارت نفت دولت سیزدهم را از یک سو و سطح همکاری های دو کشور را از سوی دیگر به رخ بکشد. بدون تردید دیپلماسی انرژی به عنوان برگ برنده وزارت نفت دولت سیزدهم برای پیشبرد منافع ملی و دیپلماسی اقتصادی و انرژی که از رهگذر آن شاهد شکوفایی و گشایش دیپلماسی با کشورهای مختلف در فضای محدویت بین المللی بوده ایم، در دو سال و نیم فعالیت دولت سیزدهم نمود گسترده ای داشته است.
بی سابقه ترین روابط
جواد اوجی از ابتدای در اختیار گرفتن سکان وزارت نفت در دولت سیزدهم با تاکید بر خروج از انفعال در حوزه سیاست خارجی، بنای خود را بر این گذاشت که با بهره گیری از دیپلماسی انرژی، شرایط لازم برای کاهش انسداد بین المللی در عرصه تجارت جهانی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی را فراهم سازد و دراین راه با تکیه برمنابع عظیم نفت و گاز، نقش آفرینی بیشتری در بازارهای جهانی ایفا کند.
راهبرد دولت در مسیر سیاست خارجی، ایجاد بستری مناسب برای تعامل و گفت وگو به ویژه با کشورهای منطقه و دوست است که فهرستی متنوع از کشورهای مختلف از جمله عمان، قطر، عراق، ترکمنستان و در راس آنها روسیه را می توان شاهد بود؛ به طوری که باید گفت با رویکرد همگرایی منطق های دولت سیزدهم، الگویی مهم و متفاوت ازهمکاری ها درحوزه دیپلماسی انرژی ترسیم شده و افق های روشنی نیز فراروی مسیر سیاست راهبردی انرژی قرار گرفته است.
با آنکه روابط ایران و روسیه در ادوار مختلف تاریخ، همواره بافراز و فرودهایی رو به رو بوده است، اما با نگاه به روابط انرژی ایران و روسیه از بدو روی کار آمدن دولت سیزدهم، امروز شاهد بهار روابط ایران و روسیه هستیم.
سفری پر از دستاورد
تقویت و توسعه مناسبات و همکاری های دوجانبه با روسیه با سفر جواد اوجی، وزیر نفت به مسکو در دی ماه ۱۴۰۰ آغاز و او به عنوان رئیس ایرانی کمیسیون مشترک ایران و روسیه عازم مسکو شد؛ سفری که به امضای اسناد مهمی برای توسعه میدان های نفت و گاز، پتروپالایشگاه و انتقال فناوری انجامید و از آنجا شروعی قدرتمند و مهم برای گسترش همکاری هایی شد که تا امروز تداوم داشته است.
در این سفر راه های گسترش مناسبات اقتصادی، رفع موانع بانکی، گمرکی و زیرساختی، تقویت همکاری تهران و مسکو در حوزه نفت و انرژی و سرمایه گذاری مشترک در طرح های زیربنایی انرژی بررسی شد و نقشه جامع و کامل همکاری با روسیه که از سوی ایران در بخش بالادست (توسعه میدان های نفت و گاز)، بخش پایین دست (توسعه پتروپالایشگاه ها و پتروشیمی) همچنین انتقال تجهیزات و فناوری راهبردی صنعت نفت تدوین شده بود، مورد تأکید قرار گرفت.
در این سفر، ایران همچنین با توجه به زیرساخت های موجود آمادگی خود را برای تجارت و سوآپ گاز از روسیه به ایران و دیگر کشورهای همسایه اعلام کرد وپیشنهادهایی نیز در زمینه تبدیل گاز به ال ان جی و صادرات در قالب آن ارائه داد که مقرر شد از توان شرکت های روسی در ساخت تجهیزات و انتقال فناوری استفاده شود.همچنین پیشنهاد شد که شرکت های دو کشور با تأسیس کارخانه مشترک در ایران و تولید تجهیزات، افزون بر استفاده درایران، آن را صادرکنند. دو کشور برتر دارنده ذخایر غنی گازی دنیا از آن مقطع تا امروز، بارها قاب های همکاری با هم را به تصویر کشیده اند. در این میان اگرچه هر نوع همکاری روس ها با برخورداری 32 درصدی و ایران با برخورداری 18 درصدی سهم گاز دنیا تا پیش از این، با شائبه های رقابتی همراه بود، اما می توان گفت درست در این مقطع زمانی، ورق برگشته و اگر روزگاری صحبت از تصاحب بازارهای گاز در گستره جغرافیایی غرب و شرق از سوی روسیه مطرح بود؛ حالا این کشور هم مانند ایران با تحریم روبه روست و بسیاری از ایفای نقش های این آن در عرصه انرژی جهان درحال تغییر و بُعد رفاقتی دو کشور، بر وزنه رقابتی بودن آن غالب تر شده است. از دیگرسو، اتحاد دو کشور تحریمی ایران و روسیه در حالی رقم می خورد که موانع زیادی درمسیر همکاری ها با تحریم برطرف شده است؛ ازجمله آن که تا پیش از این، چنانچه شرکت های بزرگ روس، سهامداران اروپایی و آمریکایی داشتتند یا با شرکت های بزرگ آنها همکاری می کردند، درصورت هر نوع همکاری با ایران، مشمول تحریم می شدند.
در نمونه ای دیگر بحث تبادلات مالی و بانکی مطرح بود که با توجه به تحریم ایران، موانع زیادی مقابل آن قرار داشت و مثال های زیاد دیگری که ایران به شکل جدی به مقصد همکاری با روسیه و شرکت های آن تبدیل نشده بود، اما امروز دو کشور مشمول تحریم می توانند همکاری هایی را رقم بزنند که با بی اثر کردن تحریم، برای دو کشور نتیجه بخش باشد.
توسعه همکاری و روابط میان ایران و فدراسیون روسیه که بیش از دیگر کشوهای همسایه برجسته تر شده و تحکیم روابط و گسترش اسناد راهبردی توسعه روابط دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، مهر تاییدی است براین گفته جواد اوجی، وزیر نفت که روابط ایران و روسیه در دوران طلایی قرار دارد و در هیچ برهه ای از تاریخ، روابط این دو کشوربه این نزدیکی نبوده است.
نشست های گذشته در یک نگاه
ایران و روسیه تاکنون 17 نشست در قالب کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه برگزار کرده اند که در این نشست ها اسناد مختلفی تهیه شده و به امضای رؤسای مسئول دو کشور رسیده است.
برگزاری نخستین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه به آذرماه ۱۳۷۵ برمی گردد، این نشست نخستین نشست پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ بود که مرتضی محمدخان، وزیر اقتصاد و دارایی ایران و اولک داویداف، وزیر امور اقتصاد خارجی روسیه ریاست هیئت های دو کشور را در این نشست پنج روزه به عهده داشتند که به انعقاد اسنادی مهم در زمینه همکاری های دوجانبه منجر شد.
کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی و تجاری ایران و فدراسیون روسیه تا خردادماه ۱۳۹۸، ۱۵ نشست برگزار کرده و تهران میزبان پانزدهمین نشست بوده است.
شانزدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه نیز هشتم تا دهم آبان ماه ۱۴۰۱ در روسیه برگزار شد.
پیش از این دولت آخرین نشست کمیسیون همکاری اقتصادی دو کشور خردادماه سال ۹۸ (پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی و تجاری ایران و فدراسیون روسیه) در شهرهای تهران و اصفهان برگزار شد.