تولیدات نگین مکران امسال راهی بازارهای داخلی و خارجی می شود
درخشش پتروشیمی از جنوب شرق ایران
مشعل پتروشیمی «نگین مکران» یکی از پروژه های مهم دولت سیزدهم در استان سیستان و بلوچستان و منطقه چابهار به شمار می آید که قرار است این منطقه را به قطب بزرگ صنعت پتروشیمی در کشور تبدیل کند. این پروژه در ادامه سیاست های کلان اقتصادی دولت برای احداث 13 پارک پتروشیمی در کشور پیش بینی شده است و با توجه به اولویت های منطقه ای و خوراک این پروژه در اولویت افتتاح در 1403 قرار دارد. آن طور که مسئولان اجرایی این پروژه و شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کرده اند، این پروژه مراحل نهایی اجرا را می گذراند و به زودی آفتاب محصولات پتروشیمی از دورترین نقطه در جنوب شرق ایران طلوع می کند.
مجموعه شهرک پتروشیمی نگین مکران در مساحتی بیش از 1200 هکتار و در منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار قرار گرفته و طبق پیش بینی ها در فاز نخست طرح های متانول، اوره و چند طرح پیشرفته GTX در آن به بهره برداری می رسد. عمده محصولات نگین مکران راهی بازارهای صادراتی می شوند و بخشی از محصولات هم به عنوان خوراک مجتمع های پتروشیمی و صنایع پایین دستی در نظر گرفته شده است. در عین حال این مجموعه به عنوان یک پارک چند منظوره دارای سرویس های جانبی متمرکز (یوتیلیتی)، انبار، پایانه ها و مخازن صادراتی و خطوط انتقال گاز متان (از خط لوله هفتم سراسری) است.
پتروشیمی نگین مکران به عنوان یک پارک چند منظوره دارای سرویس های جانبی متمرکز (یوتیلیتی)، انبار، پایانه ها و مخازن صادراتی و خطوط انتقال گاز متان (از خط لوله هفتم سراسری) است. در عین حال نخستین واحد تبدیل متانول به الفین (MTO) در این منطقه با همکاری هلدینگ باختر در حال اجراست و کمی بعد از قسمت های دیگر تا 1404 آماده بهره برداری خواهد بود.
توسعه ای در جهت تکمیل زنجیره ارزش
جواد اوجی، وزیر نفت به نمایندگی از دولت موضوع های مرتبط با منطقه مکران را پیگیری می کند و بازدیدهایی از پروژه های مرتبط با آن داشته است. بر اساس همین پیگیری ها و شورای توسعه این منطقه، قوانین تشویقی از سوی دولت درباره تنفس خوراک در زمان ساخت فازهای مختلف و استفاده از منابع صندوق توسعه ملی پیش بینی شده است. مرتضی شاهمیرزایی، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، هم در دومین سفر خود به این منطقه، مکران را از جمله مناطق ماندگار صنعت پتروشیمی عنوان و اعلام کرد که در پایان برنامه هشتم توسعه، به حدود ۲۰ میلیارد یورو سرمایه گذاری و 29هزار نفر اشتغال پایدار در این منطقه می رسیم.
حال این مجموعه مهم در جنوب شرق کشور در آستانه افتتاح قرار گرفته و با راه اندازی فاز اول آن بخش های بیشتری در ادامه خوراک دریافت کرده و آماده بهره برداری می شوند. علیرضا منیری ابیانه، مدیرعامل شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران از بهره برداری از مرحله نخست یوتیلیتی به عنوان نخستین واحد در منطقه مکران در سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: ۲ واحد متانول نیز تا پایان امسال وارد مرحله پیش تولید خواهند شد. او با اعلام اینکه ۸ میلیارد دلار پروژه در قطب سوم پتروشیمی در حال سرمایه گذاری است که همه از بخش خصوصی هستند، گفت: طرح(MTO) ، یعنی تبدیل متانول به الفین نیز هم اکنون ۲۰ درصد پیشرفت دارد. وی یادآور شد که در حال حاضر بیش از 5 هزار نفر در این قطب اقتصادی اشتغال دارند که بیش از نیمی از آنها بومی های منطقه چابهار هستند.
وی پیش تر هم اعلام کرده بود که تا اوایل سال ۱۴۰۳، نخستین پارت محصولات تولیدی شرکت های پتروشیمی مستقر در این منطقه به بازارهای بین المللی عرضه خواهد شد.
منیری ابیانه اواخر سال گذشته با اشاره به رسیدن خط لوله گاز به شهرک پتروشیمی مکران تاکید کرد که با مجوزهای اخذ شده، بیش از ۷۰ درصد پهنه ۱۲۰۰ هکتاری شهرک پتروشیمی مکران برای سرمایه گذاری و ساخت مجتمع های پتروشیمی واگذار شده است و به زودی ۶۰۰ هکتار دیگر در ضلع شمالی شهرک با هدف توسعه گسترده و متوازن زنجیره پایین دست پتروشیمی به شهرک پتروشیمی مکران اضافه خواهد شد.
اجزای مجموعه ای سودبخش
سرمایه گذاران فاز اول پتروشیمی نگین مکران را شرکت تجاری و بازرگانی شستان، گسترش انرژی پاسارگاد، گروه باختر، گسترش و نوسازی صنایع نفت پارسیان، هلدینگ خلیج فارس، پترو فرهنگ و اوره و آمونیاک اردیبهشت (واقع در منطقه مکران) تشکیل می دهند. اما مجموعه شستان به عنوان سهام دار عمده برنامه ریزی بلندمدتی را روی این پروژه و محصولات آن دارد.
در حال حاضر شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران (متولی توسعه هاب سوم پتروشیمی کشور)، پتروپالایش نگین مکران و پلی پروپیلن سپهر مکران به عنوان پروژه های در دست اجرای این مجموعه فعال هستند.
در فاز اول پروژه نگین مکران، چند پروژه پایین دستی برای تکمیل زنجیره ارزش پیش بینی شده و در حال اجراست. این پروژه ها شامل پروژه های GTX بدر شرق، سینا، کیمیا صنعت مبنا، تفتان آریا و آریا، پروژه MINI LNG کیمیا صنعت لیپار و طرح اوره و آمونیاک اردیبهشت می شود.
پروژه های GTL پیش بینی شده، در فاز اول اقدام به تولید متانول از گاز طبیعی می کنند و در فاز بعدی متانول به محصولات الفینی و در نهایت به محصولات پائین دستی تبدیل خواهد شد. احداث واحد مایع سازی گاز طبیعی (Mini LNG) با ظرفیت اسمی 300 هزار تن در سال، با سرمایه گذاری شرکت گسترش و نوسازی صنایع نفت پارسیان و تحت لایسنس یک شرکت چینی، در دستور کار قرار دارد. خوراک مورد نیاز این واحد شامل گاز طبیعی (متان) به میزان ۹۷۰ هزار مترمکعب در روز بوده که از طریق انشعاب اختصاصی از خط لوله هفتم سراسری تامین خواهد شد. طبق برنامه این پروژه در مرحله دوم توسعه شهر پتروشیمی مکران به بهره برداری خواهد رسید. پروژه پتروشیمی اوره آمونیاک اردیبهشت که یکی از سهامداران شهرک پتروشیمی نگین مکران است، با ظرفیت اسمی ۱۰۷۳ کیلو تن اوره و ۶۷۷ کیلو تن آمونیاک در سال پیش بینی شده و خوراک مورد نیاز این واحد شامل گاز طبیعی (متان) به میزان 7 هزار مترمکعب در روز از طریق انشعاب اختصاصی از خط لوله هفتم سراسری تامین خواهد شد.
زیرساخت های مشترک مردم و نگین مکران
توسعه اقتصادی در منطقه مکران همزمان با اجرای پروژه های پتروشیمی و پالایشی، منجر به احداث زیرساخت ها و دسترسی های مورد نیاز برای مردم منطقه همزمان با پروژه های صنعتی خواهد شد. یکی از موضوع های مهم در این منطقه تامین آب آشامیدنی موردنیاز منطقه و پروژه ها بوده است که با طرح آب شیرین کن شهرک پتروشیمی مکران تا حد زیادی برطرف می شود. این پروژه که شامل چند بخش می شود، در زمینی به مساحت ۳۰ هکتار و با ۶ دستگاه آب شیرین کن و در ۶ فاز اجرا می شود.
آب شیرین کن های صنعتی معمولا آب آشامیدنی تولید نمی کنند، اما آب شیرین کن شهرک پتروشیمی مُکران برای تامین نیاز مردم منطقه، همزمان آب صنعتی و آشامیدنی تولید می کند.
هم اکنون تأسیسات آب شیرین کن شماره یک به ظرفیت ۴۸ هزار مترمکعب در شبانه روز در حال احداث است و بخشی از این میزان به آب آشامیدنی اهالی هم جوار شهرک پتروشیمی مکران با اولویت روستاهای کم برخوردار اختصاص می یابد. علاوه بر آب شیرین کن این پروژه، سرویس های جانبی مورد نیاز دیگر واحدهای پتروشیمی شامل برق و بخار، آبگیر، تاسیسات آفسایت و اینترکانکتینگ و تصفیه پساب در زمینی به مساحت ۱۰۶ در دست ساخت است.
بر اساس این گزارش، منطقه پتروشیمی مکران، پس از عسلویه و ماهشهر، به عنوان سومین هاب پتروشیمی در جنوب شرق کشور معرفی شده است و دولت سیزدهم روی توسعه اقتصادی و اجتماعی این استان و اثرگذاری این منطقه در آینده بازارهای صادراتی حسابی جداگانه باز کرده و همراهی شرکت های پتروشیمی و هلدینگ های بزرگ پتروشیمی برای سرمایه گذاری در این عرصه، نشان دهنده همین جایگاه است.